Vanille, we kunnen er geen genoeg van krijgen. Heerlijk zoet, vertrouwd en toch exotisch. Koop je in de supermarkt een vanillestokje, dan schrik je van de prijs: voor meer dan 2.400 euro per kilo gaat het over de toonbank. Wat maakt deze stokjes zo duur? En hoe komt het dat vanille ondanks de torenhoge prijs overal in zit?
Waarom is vanille zo duur?
Vanille komt van de vanille-orchidee, die vanwege de hoge luchtvochtigheid en gematigde temperaturen voornamelijk op Madagascar groeit. Door de komst van moderne kasteelt kunnen tegenwoordig overal vanilleplanten worden gehouden, maar het productieproces is wereldwijd hetzelfde.
De bloemen van de orchidee worden met de hand bestoven en daarmee bevrucht. Voordat de peulen van de plant rijp zijn worden ze geplukt en ondergaan ze een heet bad, waardoor verdere doorrijping wordt stopgezet. Daarna volgt het drogen en fermenteren, een proces van een half jaar.
Elke dag leggen de boeren de peulen in de zon om ze vervolgens s’nachts ingepakt in doeken te laten uitzweten. Een arbeidsintensief proces waar in totaliteit van bestuiving tot uiteindelijk product minimaal een jaar overheen gaat. Dat samen met de torenhoge vraag naar en het beperkte aanbod van het product, maakt dat vanille zo peperduur – omgerekend ruim 2.400 euro per kilo – is.
Peperduur, maar volop in spotgoedkope producten
Negentig procent van de vanille in supermarktproducten is chemisch gemaakt. Vanilline, de stof die hoofdzakelijk verantwoordelijk is voor de kenmerkende smaak en geur van vanille, kan in het lab veel goedkoper en in grotere hoeveelheden worden nagemaakt.
Hiervoor wordt lignine, een bijproduct van de hout- en papierindustrie en/of eugenol, een bestanddeel van kruidnagel, gebruikt. Vanilline kan ook worden gemaakt van castoreum, een chique woord voor bevergeil, oftewel een uitscheiding uit de anale klieren van bevers.
Als consument is het lastig te achterhalen welk bestandsdeel er is gebruikt om de smaak van vanille na te bootsen. Er is namelijk geen wetgeving die fabrikanten verplicht om dat op het etiket te vermelden. In plaats daarvan zie je (vanille)aroma staan en dat zegt natuurlijk helemaal niets over wat er écht in zit.
Wie na het lezen van dit artikel nog steeds denkt dat er in zijn pak yoghurt of vla échte vanille zit, komt bedrogen uit. In de supermarkt vind je echte vanille vrijwel alleen in de vorm van een vanillestokje, waarvoor je dan ook direct de hoofdprijs betaalt.
Meer weten over eten?
Schrijf je in voor de Eerlijker eten nieuwsbrief.
