Ontbijtspek is varkensvlees

De meeste spek die je tegenkomt in het koelschap van je supermarkt, zoals ontbijtspek, is afkomstig van het varken. Toch zijn ze niet allemaal hetzelfde. Je kunt namelijk spek van de buik, rug en wang van een varken maken. Daarnaast is de bereidingswijze ook van belang. Wordt het spek gepekeld of gerookt? Gezouten of gedroogd? En welke specerijen worden er toegevoegd? 

Is bacon Engels voor spek? 

Je zou denken dat ‘bacon’ de Engelse benaming voor (ontbijt)spek is. Toch ligt het niet zo simpel. De Engelse term voor spek is inderdaad ‘bacon’. Maar in Nederland bestaat er wel degelijk verschil tussen bacon en spek. Bacon en ontbijtspek zijn beide afkomstig van het varken. De bereidingswijze en het deel van het varken waar ze vandaan komen, zijn echter anders.  

Ontbijtspek komt van de buik van het varken. Het vlees tussen de eerste wervel en de vierde rib om precies te zijn. Dit spek wordt in zijn geheel gepekeld (ingelegd in een zoutoplossing) voordat het gesneden wordt. Wanneer het buikspek genoeg zout heeft opgenomen, wordt deze afgespoeld en gedroogd. Het spek wordt vervolgens gerookt op eiken- of beukenhout om het een karakteristieke rooksmaak te geven.

Bacon in de pekel

Bacon wordt van origine gesneden uit de rug van het varken. De ‘karbonadestrook’ om precies te zijn. Bacon is daardoor minder doorregen met vet dan ontbijtspek. Het vlees wordt bewerkt met zout of pekel, waarna het nog enkele dagen droog wordt opgelegd om door te kleuren. Het verschilt per soort bacon of deze vervolgens nog gerookt wordt of niet. Bacon is vaak net iets dikker dan ontbijtspek en kun je herkennen aan het typische vetrandje aan één zijde van de bacon.

Andere speksoorten 

Katenspek en Zeeuws spek zijn ook de moeite waard om te benoemen. Katenspek komt van origine uit Duitsland. Het is buikspek dat eerst gekookt wordt voordat ze het op hoge temperatuur roken. Dit zorgt voor een minder vette en meer ham-achtige smaak. Je kunt katenspek herkennen aan het bruine randje. Dit randje krijgt de spek door het vlees te behandelen met suiker tijdens het rookproces. 

Zeeuws spek wordt ook gesneden uit de buik van het varken. Het wordt in tegenstelling tot ontbijtspek en katenspek niet gerookt. Na het pekelen wordt het spek gemarineerd met ketjap, kerrie, paprika, mosterd en peper. Deze marinade geeft dit Zeeuwse streekgerecht zijn kenmerkende smaak. Het spek is vaak dikker dan ontbijtspek en is daarom perfect om in de oven of op de barbecue te bakken. 

Engelse term voor Nederlands product

Op menukaarten en zelfs in de supermarkt worden de termen bacon en ontbijtspek regelmatig door elkaar heen gebruikt. Het kan dus zomaar zijn dat je ontbijtspek eet terwijl er bacon op de menukaart staat. Mag dit zomaar? 

Ja, dit mag. Bacon is namelijk geen beschermde naam. Volgens de NWVA gaat het erom dat de gebruikelijke naam voor een product wordt gebruikt. In Nederland kennen wij bacon als een stuk spek, dus mogen fabrikanten, restaurants of supermarkten ontbijtspek ‘gewoon’ bacon noemen.