De ongekende populariteit van de frikandel

De frikandel is verreweg de populairste snack in Nederland. Elk jaar eten we er gezamenlijk zo'n 600 miljoen. Dat komt neer op 35 frikandellen per persoon. Maar ondanks de populariteit, zijn er al sinds de introductie van de frikandel wilde geruchten over wat er precies in zit.

De samenstelling van de vroegere frikandel

Een onderzoek naar de samenstelling van frikandellen uit 1978 onthulde dat ze toen werden gemaakt van kippenhuiden, speekselklieren en de maagdarmkanalen van koeien en varkens. En koeienuiers? Zelfs die verdwenen in de langwerpige gehaktstaaf. 

Maar dat was in 1978. De frikandel is sindsdien veranderd. En dat is te danken aan een revolutionaire traditioneel Nederlandse uitvinding: mechanisch gescheiden kippenvlees. Dit zijn restjes vlees die overblijven op kipkarkassen nadat de filet, borst en andere grotere stukken van de kip zijn afgesneden. Onder hoge druk worden die vleesrestjes van het bot geperst. En gemengd tot een roze vleesmassa. Dit wordt ook wel separatorvlees genoemd.

De hedendaagse frikandel bevat vooral separatorvlees

De hedendaagse frikandel bevat hoofdzakelijk separatorvlees. Dat is vaak een mengsel van: veelal kippenvlees, varkensvlees en sommige producenten voegen nog zo'n 5 procent paardenvlees toe.

In de fabriek wordt het vlees gemengd met andere ingrediënten: kruiden, paneermeel, water, uien en smaakversterkers. Vervolgens wordt het in de vorm van een staaf gespoten en gekookt. Even frituren en voilà: een heerlijke frikandel. Toch blijft het debat bestaan over de inhoud van de frikandel.

De controverse rond separatorvlees

De zorgen zijn er met name op het gebied van controle van separatorvlees. De voedselwaakhond Foodwatch beweert dat er onvoldoende toezicht is op de veiligheid van dit restvlees. Ook is vaak niet duidelijk waar het vlees vandaan komt, als je het in de winkel koopt.

Foodwatch stelt dat de traceerbaarheid van separatorvlees essentieel is, vooral omdat het gevoelig kan zijn voor bacteriën. Ze pleiten voor strengere controles om toekomstige voedselschandalen te voorkomen. Dat is de reden dat ze een rechtszaak tegen de Nederlandse staat hebben aangespannen vanwege onvoldoende toezicht.

Toch is er geen reden om de populaire snacks links te laten liggen. Volgens de voedselwaakhond is er geen direct gevaar voor de consument.