Er zit een groot gat in de familiegeschiedenis van familie Godijn: oma Tini’s dagboek vol oorlogsverhalen is kwijt. Deze dappere vrouw zat in de Tweede Wereldoorlog in het verzet. In Spoorloos probeert Joris Linssen de waarheid te ontrafelen met Tini’s zoon Fred (80) en kleindochters Christine en Danielle.
Het leven van Tini Godijn
In 1938 vlucht Tini Godijn met haar ouders van Duitsland naar Nederland. De oorlogsjaren brengt ze door in Apeldoorn. Hierna gaat ze met haar man en kinderen in Hoorn wonen.
Daar begint Tini aan haar memoires: ze schrijft haar oorlogsherinneringen op in een dagboek. Tot verdriet van haar familie, raakt oma Tini’s dagboek spoorloos verdwenen.
Hoe kan het dat zo’n belangrijk boek kwijt is?
De reden achter de verdwijning van het dagboek is niet helemaal duidelijk, maar er gaat een verhaal de ronde.
Kleindochter Christine: ‘Een tante heeft oma’s memoires aan een persoon gegeven die er een boek van kon maken.’ Deze persoon wil het dagboek echter niet uitgeven. Het gekke is: hij/zij weigert het dagboek terug te geven.
Verzwegen geheimen
Het feit dat deze tante Tini’s dagboek niet terugkrijgt, breekt haar hart. Ze schaamt zich ervoor. Kleindochter Danielle: ‘De tante durft uit schaamte niet te zeggen aan wie ze het dagboek gaf. Dat geheim neemt ze mee haar graf in.’
De familie van Tini sluit niet uit dat het dagboek met opzet kwijtgemaakt is, wellicht vanwege de inhoud. Wat staat er in dat boek? Welke oorlogsverhalen zitten in de doofpot?
Oma Tini’s verhalen uit de oorlog
Tini’s kleindochters hebben hun oma’s verhalen dus nooit gelezen. Tini’s oorlogsverhalen hebben ze echter wel gehoord tijdens gesprekken met hun oma. Zo weten ze wat er ongeveer het dagboek moet staan.
Oma Tini vertelt bijvoorbeeld dat ze tweetalig is: ze spreekt Nederlands en Duits. Dit komt goed van pas in het verzet. Wanneer ze belangrijke, Duitstalige informatie hoort van Duitse soldaten, speelt ze dit door. Zo kan ze mensen waarschuwen.
'Oma hield niet van onrechtvaardigheid'
Daadkracht
Dit soort riskante daden tonen daadkracht, een eigenschap die kenmerkend is voor Tini. Kleindochter Danielle: ‘Oma hield niet van onrechtvaardigheid.’
Een verhaal dat Tini haar kleinkinderen vertelt, is een goed voorbeeld; Wanneer ze zwanger is staat ze voor de poort van een gevangenis, om haar man vrij te krijgen. Er wordt een geweer op haar gericht, maar Tini weigert te vertrekken.
Het politierapport
Deze gebeurtenis is een aanknopingspunt voor onderzoek door Spoorloos. Er komen feiten aan het licht. Langzaam maar zeker kan de familie van Tini een stukje van de geschiedenis achterhalen.
Uit een Apeldoorns politierapport blijkt dat Tini’s man getransporteerd wordt naar een andere gevangenis. Waar is hij naartoe gegaan? Voor verder onderzoek duikt Spoorloos de oorlogsarchieven van het NIOD in.
Op zoek naar de waarheid
Tini’s man blijkt naar gevangenis Wolvenplein in Utrecht vervoerd te zijn. Hij wordt niet alleen beschuldigd van diefstal, maar ook van illegale handel. Tini’s man verhandelde ongeveer 10.000 scheermesjes. De straf voor deze misdaad: drie maanden en twee weken in een cel.
Het is onduidelijk of opa Godijn schuldig is of niet, maar zijn zoon Fred kan er meer over vertellen: ‘Mijn vader nam soms te veel risico’s om ervoor te zorgen dat we niet omkwamen van de honger.’