Abortus is een onderwerp dat Amerika als geen ander verdeeld. De voorstanders vrezen een afschaffing van legale abortus in Amerika, nu er hoogstwaarschijnlijk een nieuwe conservatieve rechter in het Hooggerechtshof komt. Dat maakt de kans dat Roe vs. Wade - de wetgeving die abortus in 1973 legaal maakte in Amerika - wordt afgeschaft aanwezig. De tegenstanders zien dit als hét moment om abortus een stuk minder toegankelijk te maken voor vrouwen in Amerika.

Laten we even teruggaan naar Amerika vóór 1973, toen abortussen in de meeste gevallen nog illegaal waren. Veel vrouwen zochten hun toevlucht in onhygiënische en onveilige illegale abortusklinieken of in zelf-abortus. Dit resulteerde in duizenden vrouwen die overleden door de gevolgen van illegale abortussen, en een disproportioneel deel daarvan waren zwarte vrouwen uit een lagere sociale klasse.

Een netwerk ontstond

Wat wel tot de mogelijkheden behoorde, waren zogeheten ‘therapeutic abortions’. Als de dokter in kwestie vond dat de (geestelijke) gezondheid van de moeder op het spel stond, was een veilige abortus in een ziekenhuis mogelijk. Het resultaat was dat er wel dokters waren die vrij makkelijk toestemming gaven voor deze ‘therapeutic abortions’. Vooral rijke witte vrouwen konden wel een weg vinden naar zo’n dokter of naar het buitenland gaan (waar abortus wel legaal was).

Wie er achter het net visten, waren de armere vrouwen zonder een goed netwerk. De situatie werd zo schrijnend dat een groep mensen besloot in te grijpen. En dat is niet de groep waar je tegenwoordig het eerste aan zou denken.

In 1967 vormden 21 Protestantse en Joodse religieuze leiders een netwerk genaamd de “Clergy Consultation Service on Abortion”. Hun doel? Vrouwen toegang geven tot een veilige abortus. Het netwerk werd steeds groter en groter en rond 1973 hadden ruim 1,400 geestelijken door het hele land honderdduizenden vrouwen geholpen.

Zo deden ze dat

En dat deden ze op vrij ingenieuze wijze. Ze maakte een soort ranglijst voor abortusaanbieders. Het probleem was namelijk dat er nogal veel charlatans rondliepen die onveilige abortussen voor belachelijke prijzen aanboden. De Clergy Consultation Service on Abortion (CCS) zocht contact met artsen die wel koosjer waren en raadden deze artsen aan bij de vrouwen die bij hen om hulp vroegen.

Vrouwen werden ook aangemoedigd om terug te koppelen aan het CCS hoe de arts in kwestie was. Werkte hij hygiënisch? Gedroeg hij zich professioneel tegenover haar? Vroeg hij niet teveel geld? Zodra ze klachten hoorden over een arts, werd hij van de lijst gehaald.

Dit gaf de CCS ook een unieke onderhandelingspositie. Al snel hadden ze door dat de prijs vaak een grote barrière was voor armere vrouwen. Door informatie over wat een normale prijs is te delen, moesten artsen een normale prijs vragen. Als het CCS hoorde dat een arts veel te veel vroeg, kreeg hij geen aanbeveling meer. Geen stiekem gedoe met woekerprijzen dus.

Toegankelijker

Maar hoe maak je deze zorg zo toegankelijk mogelijk voor vrouwen? Destijds was abortus nog een gigantisch taboe. De stap om naar je lokale geestelijke te gaan, kon al te groot zijn voor sommige vrouwen. Daarom plaatste de CCS cryptische advertenties in nationale kranten, met daarbij een nummer dat je kon bellen als je vragen over abortus had.

Wat er gebeurde als je eenmaal dit nummer belde, wordt prachtig uitgelegd in deze podcast. Echt een luistertip!

En in de fantastische Netflix-documentaire Reversing Roe vertelt een van de oprichters van de CCS hoe het destijds was. Ook zeker de moeite waard als je nog wat tijd over hebt.