Nog voor de opnames van het nieuwe onderzoeksprogramma Waarde van de aarde startten, is de aanpak omgegooid. Wat was jullie oorspronkelijke insteek?

“We wilden een zesdelige documentaireserie maken over goud, olie, gas, kobalt, ‘rare-earth’ metalen en steenkool. Daarvoor zou ik naar landen reizen waar die grondstoffen gewonnen worden om te onderzoeken hoeveel schade die industrieën aanrichten in de directe omgeving. Ik wilde onder meer naar kobaltmijnen in Congo en naar gasinstallaties in Siberië. Maar toen alles net op de rit stond, sneed corona ons letterlijk de pas af. We hebben razendsnel de koers van het programma verlegd en dat heeft ongelooflijk goed uitgepakt.’

Wat hebben jullie aangepast?

“Het gaat nog steeds over die zes grondstoffen. Maar de focus ligt nu meer op de bedrijven die erachter zitten en de geldstromen. Het zijn vaak grote multinationals die op slinkse manieren misbruik maken van allerlei fiscale mogelijkheden.

In bijna alle gevallen leidt het spoor naar de Amsterdamse Zuidas. Door onze research kwamen er structuren naar boven waar wij als makers journalistiek gezien enorm opgewonden van raakten. Neem bijvoorbeeld de aflevering over aardgas. Het grootste Russische aardgasbedrijf is Gazprom. Vladimir Poetin beschouwt dat zo’n beetje als zijn portemonnee. Uit ons onderzoek blijkt dat de almacht van Poetin voor een groot deel gebaseerd is op Gazprom en enorme belastingvoordelen in Nederland. Gazprom zetelt aan het Museumplein in Amsterdam. Nederland rolt letterlijk de rode loper uit voor dit soort bedrijven en profiteert mee van hun foute handel en wandel. Een geïnterviewde Europarlementariër noemt de Zuidas zelfs het grootste piratennest van Europa. We halen veel boven tafel.’

Dit klink als tv-journalistiek in zijn puurste vorm.

‘Daarom zijn wij – de research-redactie, de eindredacteur en ik – hierdoor ook allemaal zo gefascineerd geraakt. Het pakt allemaal nog beter uit dan we ooit hadden durven dromen. Dit soort processen uitzoeken is precies wat mij altijd heeft gedreven in mijn vak. Mijn journalistieke ambitie komt voort uit nieuwsgierigheid. Als je dat niet bent, wordt het sowieso niks. Of het nou gaat om Waarde van de aarde, een interview in Buitenhof of om College Tour dat binnenkort terugkomt. Nieuwsgierigheid is de basis.’

Hoe vind je het dat je bij KRO-NCRV weer College Tour gaat maken?

‘Fantastisch. Ik heb het erg gemist in de tijd dat ik het niet presenteerde. Maar dat was nu eenmaal de consequentie van mijn overstap twee jaar geleden van de NTR naar RTL. Maar stiekem had ik in mijn achterhoofd altijd het idee dat het ooit weer op mijn pad zou komen. Vorig jaar mei nodigde de KRO-NCRV-directie mij uit voor een gesprek. Ze wilden me graag inlijven als programmamaker bij de KRO-NCRV. College Tour kwam als een van de eerste programma’s ter sprake en ik vond het te gek dat zowel KRO-NCRV als de NPO meteen zeiden: dat moet weer terugkomen! De eerste nieuwe aflevering staat gepland voor half mei. Ik vind het een van de leukste programma’s die ik ooit heb gepresenteerd. Vooral ook omdat het niet alleen draait om mijn eigen nieuwsgierigheid, maar juist ook om die van de studenten in de zaal.’



Zit er behalve nieuwsgierigheid ook een sterk idealisme achter jouw journalistieke ambities?

‘Zeker. Om sommige zaken kun je als journalist natuurlijk niet heen als je er eenmaal veel van weet. Dat geldt bij mij voor de klimaatproblematiek en de opwarming van de aarde. Daar heb ik in allerlei programma’s veel aandacht aan besteed. Bij College Tour heb ik me in het verleden hard gemaakt voor gasten als Jane Goodall en bioloog Frans de Waal. Duurzaamheid speelt in Waarde van de aarde natuurlijk ook een grote rol.’

Ben jij privé ook bezig met jouw ecologische voetafdruk?

'Meer dan ooit. Ik houd er bijvoor- beeld rekening mee door zo min mogelijk te rijden. Voordat ik de auto instap vraag ik me altijd af: is dit noodzakelijk of kan ik ook van A naar B met het openbaar vervoer? Daar maak ik graag en veel gebruik van, bijvoorbeeld om naar mijn ouders te gaan die in Noord-Limburg wonen. Daar is een treinstation dus dan is het net zo comfortabel om er vanuit Amsterdam met de trein naartoe te gaan. Hetzelfde geldt voor het kopen van vliegtickets. Vijf jaar geleden deed ik dat zonder erover na te denken. Tegenwoordig vraag ik me veel meer af: is die reis echt nodig of kunnen we het op een andere manier oplossen? Mijn besef dat we beter met de aarde moeten omgaan is heel groot.’



Benieuwd naar het hele artikel? Vraag dan een proefnummer aan van Vertel.!