Pasen is het belangrijkste feest van het christendom. Het viert de wederopstanding van Jezus Christus. Nederlandstalige katholieken spreken van de Verrijzenis.
Jesus' dood door kruisiging
Jezus was een Joodse man uit Nazareth in Galilea die ongeveer tweeduizend jaar geleden leefde. Hij werd door de religieuze autoriteiten van Jeruzalem aangeklaagd wegens godslastering. Schuldig bevonden werd hij overgeleverd aan Pontius Pilatus, de Romeinse gouverneur van Judea. Die veroordeelde Jezus tot de dood door kruisiging. Later verkondigden zijn leerlingen dat Jezus levend en wel was opgestaan uit zijn graf.
Pesach
De christelijke traditie zegt dat de kruisiging van Christus plaatsvond op de dag van de voorbereiding op Pesach, het feest ter herdenking aan de ontsnapping van het volk Israël uit Egypte, waar de Israëlieten slaven waren geweest. Onze woord Pasen is via een omweg afkomstig van het Hebreeuwse woord pesach.
Meerdere dagen
Oorspronkelijk was het woord pasen een meervoudsvorm. Het Middelnederlandse pasch of paesch duidde de viering van de Verrijzenis aan. Maar aangezien het feest net als Pesach meerdere dagen duurt, gebruikte men het meervoud paschen of paesschen.
Zondag
Pesach wordt gevierd van de 15de tot de 22ste dag van de Joodse lentemaand Nisan. In het vroege christendom werd Pasen vaak op dezelfde data gevierd. Maar uiteindelijk koos de Katholieke Kerk ervoor om de eerste paasdag altijd op een zondag te vieren: de eerste zondag na de eerste volle maan van de lente.
De derde dag
Waarom een zondag? Volgens de Bijbel was de dag na Jezus’ kruisiging een sabbat, de laatste dag van de Joodse week. En het was op de ‘derde dag’, geteld vanaf de kruisiging, dat Jezus uit de doden was verrezen. Die derde dag was de eerste dag van de Joodse week en werd in het christendom de ‘Dag des Heren’, oftewel de zondag, die ook wel als de ‘achtste dag’ werd aangemerkt.
'Wat zijn Pasen?'
Eigenlijk zou de vraag boven dit artikel dus moeten zijn: wat zijn Pasen? Welnu, Pasen zijn de dagen van de periode op de kerkelijke kalender die in het teken staat van de feestelijke viering van Jezus’ overwinning op de dood.
Pinksteren en Hemelvaart
Hoeveel Pasen zijn er? Daarop luidt het antwoord: vijftig. De vijftigste ‘paas’ is Pinksteren, afgeleid van pentèkostè, het Griekse woord voor ‘vijftigste’. Een andere belangrijke dag is de veertigste ‘paas’, de dag van Jezus’ Hemelvaart.
Paashaas
Wat de kerstman en de versierde spar zijn voor het feest van de Geboorte van Christus, is de paashaas die eieren verstopt voor het feest van de Verrijzenis van Christus. De geleerden zijn het echter niet eens over de herkomst van deze paassymbolen.
Eieren
Vaak wordt erop gewezen dat in de middeleeuwen hardgekookte en beschilderde eieren de feestvreugde vergrootten, omdat het eten van dierlijke producten in de veertigdaagse vastenperiode voorafgaand aan Pasen verboden was. De kippen bleven echter gewoon eieren leggen, dus die werden opgespaard om gegeten te worden met Pasen.
Tradities
In sommige christelijke tradities is het ei een symbool van het lege graf van Jezus, waaruit Hij is verrezen. Het beschilderen van eieren met (rode) verf wordt soms beschouwd als een verwijzing naar het door Christus vergoten bloed aan het kruis. Dit gebruik zou teruggaan op de vroege kerk in Mesopotamië. Van daaruit verspreidde het zich naar Oost-Europa en Siberië via de Orthodoxe Kerken, en later naar West-Europa.
Lentefeest
Voor niet-christelijke westerlingen is Pasen vooral een lentefeest, waarbij de paaseieren worden gezien als symbool van vruchtbaarheid en nieuw leven.
Elke week inspiratie in je mailbox?
Schrijf je dan in voor de KRO-NCRV inspiratienieuwsbrief
