Wat betekent Keti Koti?

De letterlijke vertaling van Keti Koti is verbroken ketenen. Dit verwijst naar de boeien waarmee de tot slaaf gemaakte vastgebonden werden in boten. Keti Koti is jaarlijks een grote en belangrijke viering in Suriname en Nederland. Op 1 juli begint het feest met de Big Spikri-optochten. Big Spikri betekent 'Grote Spiegel' en verwijst naar de vroegere optochten in Paramaribo, waarbij deelnemers zichzelf bewonderden in spiegels van winkelruiten.

Traditionele klederdracht tijdens Keti Koti is vaak kleurrijk. Zo wordt er vaak de angisa gedragen, een hoofdtooi dat werd gebruikt om in het geheim met elkaar te communiceren.

Door het hele land vinden feestelijke evenementen plaats. Zo heb je het Keti Koti-festival in Rotterdam en Amsterdam, waar je kunt genieten van heerlijk Surinaamse muziek, eten en dans. De officiële herdenkingsceremonie wordt elk jaar bij het Nationaal Monument Slavernij gehouden in het Oosterpark in Amsterdam. 

Is Keti Koti een nationale feestdag?

In Suriname is Keti Koti een nationale feestdag, maar in Nederland nog niet. Er is de laatste tijd veel aandacht besteed aan petities en campagnes om Keti Koti een erkende feestdag te maken. Door dit te doen worden de slachtoffers geëerd en worden mensen bewust van de gevolgen van het slavernijverleden.

De steden Utrecht, Amsterdam, Rotterdam en Den Haag hebben in 2021 gezamenlijk een brief geschreven aan het Rijk om Keti Koti tot nationale feestdag te maken. Wat was de rol van Nederland in de slavernij? We duiken de geschiedenisboeken in. 

Wat was de rol van Nederland in de slavernij?

In de 17e eeuw is Nederland tophandelaar in de wereld. Deze periode met veel welvaart en goede handel kennen we als de Gouden Eeuw. Alleen is deze periode ook kenmerkend voor de trans-Atlantische slavenhandel waar Nederland een gigantische rol in speelt.

Nederlandse koopmannen verschepen in deze periode van alles. Kruiden, tabak, suiker werden in schepen geladen. En ook mensen. De koopmannen kopen in West-Afrika mannen, vrouwen en kinderen uit de binnenlanden. Deze laden ze aan boord op weg naar Zuid-Amerika, waar ze een vreselijke reis tegenmoet gaan. Ze worden met honderden in het ruim gepropt en leggen een lange reis af in slechte omstandigheden. Eén op de acht mensen aan boord van een slavenschip komt om het leven.

Eenmaal aangekomen in Zuid-Amerika worden ze verkocht aan plantage-eigenaren. Grote bedrijven als de West-Indische Compagnie en de Verenigde Oost-Indische Compagnie profiteren van de slavenhandel en verdienen er veel geld mee. Nederland verhandelt in totaal bijna 600.000 Afrikaanse mannen, vrouwen en kinderen. Het duurt tot 1863 voordat slavernij officieel verboden is.  

Nederlandse identiteit 

In 2021 vroeg Brandpunt+ aan zes mensen waarom zij Keti Koti als nationale feestdag willen. De artiest Jeangu Macrooy vertelt dat Keti Koti voor hem een viering van vrijheid is. Net zoals we in Nederland 4 en 5 mei herdenken, wil hij dat met Keti Koti ook zien.

'Keti Koti hoort immers ook bij de Nederlandse identiteit.' Fashion activist Janice Deul deelt deze mening en loopt elk jaar mee met Big Spikri. Keti Koti betekent voor haar vrijheid en een mogelijkheid om haarzelf te uiten. 'En laten we dan meteen kiezen voor een tweedaagse invulling. 30 juni om te herdenken en 1 juli om te vieren. Net als met Dodenherdenking en Bevrijdingsdag.'

Strijden ga ik

Een belangrijk figuur in de geschiedenis van de slavernij is de Surinaamse verzetsstrijder en antikoloniale schrijver Anton de Kom. Met bekende werken zoals Wij slaven van Suriname, verzette hij zich tegen het Nederlandse koloniale systeem. In de podcast Strijden ga ik duiken historici Paul de Jong en Tim Streefkerk in het leven, het werk en de nalatenschap van de Surinaamse vrijheidsstrijder en auteur. 

Luister hier naar de podcast: