Modeactivist Janice Deul zet zich sinds jaar en dag in voor een gelijkwaardige modewereld. "Godzijdank realiseren steeds meer mensen zich dat mode niet alleen draait om schoenen, jassen en tassen, maar dat het ook een kwestie is van identiteit."
Wat Black fashion precies definieert is onmogelijk eenduidig vast te leggen, vertelt Janice Deul, modeactivist, journalist, curator en oprichter van het platform Diversity Rules. "Black fashion draait in elk geval níét alleen maar om uitbundige prints, felle kleuren en opvallende volumes. Dat narratief valt grotendeels te wijten aan de waxstoffen van Vlisco, het Helmondse bedrijf dat sinds 1846 imitatiebatik stoffen produceert en daarmee de West-Afrikaanse markt heeft veroverd."
Daarnaast denken mensen bij Black fashion al gauw aan hiphop en streetstyle stijlen volgens de modeactivist. "Terwijl Black fashion net zo divers en gevarieerd is als welke andere mode dan ook, inclusief minimalistische looks en sobere silhouetten. Je kunt dus niet zeggen wat de verschillen zijn tussen witte mode en Zwarte mode: het gaat om het verhaal dat wordt verteld."
Creaties van Zwarte ontwerpers worden vaak getypeerd als klederdracht
Koloniale invloed
De huidige mode-industrie is onlosmakelijk verbonden met eeuwenoude koloniale machtsstructuren, legt Janice uit. "De gevolgen van het koloniale verleden zijn nog altijd zichtbaar in het hedendaagse leven. Die invloed is terug te zien in het schoonheidsideaal wat wereldwijd wordt gehuldigd en de manier waarop we mode definiëren en in musea verzamelen, waarbij de witte blik dominant is. Creaties van Zwarte ontwerpers worden vaak getypeerd als klederdracht, terwijl de term haute couture heel lang gereserveerd bleef voor witte modeontwerpers uit Europa en Noord-Amerika."
"De productie van mode is gebouwd op een systeem van uitbuiting en ongelijkheid", vervolgt ze haar verhaal. "De textielindustrie en slavernij zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ook vandaag de dag wordt veel kleding nog steeds geproduceerd ten koste van mensen in lagelonenlanden."
Mode klassiekers
Zwarte mensen zijn op veel vlakken trendsetters, ziet Janice. "Bepaalde looks en stijlen die aanvankelijk door Zwarte gemeenschappen werden bedacht en gedragen, en waarvoor zij werden verguisd of uitgelachen, worden als fashionable bestempeld wanneer witte modeontwerpers het kopiëren."
"Veel stijlen die afkomstig zijn uit Zwarte culturen, of culturen van kleur, worden nu beschouwd als klassiekers in de mode. Neem bijvoorbeeld oversized looks, opvallende logo’s en sport invloeden. We zien ze constant in de mode, ze zijn niet meer weg te denken. Natuurlijk wordt het dan mainstream gemaakt, door het labeltje van een merk wat erop wordt geplakt."
Het mainstream maken van mode kan ook culturele toe-eigening in de hand werken, constateert de mode-activist. "Ik ben geen modepolitie, maar ik geloof dat je pas echt een afgewogen keuze kunt maken als je weet waar een specifiek kledingstuk of haarstijl voor staat en waar het vandaan komt."
Daarom is het volgens Janice van belang om aan drie randvoorwaarden te voldoen om op een respectvolle manier inspiratie te putten uit andere culturen. "Allereerst: benoem waar je inspiratie vandaan hebt, werk samen met mensen die tot die cultuur behoren en dus beschikken over de juiste kennis en geef hen ook de credits en de vergoeding."
Aanjager van verandering
De laatste jaren staan de thema's diversiteit en inclusie meer op de agenda binnen de modewereld. "Godzijdank realiseren steeds meer mensen zich dat mode niet alleen draait om schoenen, jassen en tassen, maar dat het ook een kwestie is van identiteit. Het belang van mode als drager van identiteit, maar ook als aanjager van verandering, zorgt ervoor dat de discussie meer leeft. Mode is een perfecte tool om maatschappelijke thema’s als identiteit, diversiteit en inclusie op een toegankelijke manier aan te kaarten."
Inclusieve afspiegeling
Wat is er volgens Janice precies nodig om de modewereld inclusiever te maken? "Iedereen moet de gelegenheid krijgen om zijn/haar/hun expertise en talenten te ontplooien, te laten zien en die ook in te zette ongeacht huidskleur, etniciteit of gender. Je ziet nu bijvoorbeeld meer Zwarte modellen. Dat is natuurlijk fantastisch, alhoewel dat maar een deel van het probleem oplost. Echte inclusie gaat verder dan de cover van een magazine."
"We hebben ook stylisten van kleur nodig, journalisten, ontwerpers, fotografen, you name it. De mode dient over de gehele linie een afspiegeling te zijn van de maatschappij. De verantwoordelijkheid daarvoor moet overal gedragen worden: de industrie, de opleidingen, bladen, musea. Daartoe heeft de modewereld nog een heel lange weg te gaan."
Als co-curator van de tentoonstelling Voices of Fashion wil Janice Black couture, beauty & fashion in de schijnwerpers zetten op een manier die hopelijk tot nadenken stemt en modemakers de credits geeft die ze verdienen. "We hopen dat het een startpunt is van de erkenning en herkenning van onderbelichte stemmen uit de modegeschiedenis." De tentoonstelling is nog t/m 15 augustus te zien in het Centraal Museum in Utrecht.
