Of je nou wilt of niet: we hebben allemaal vooroordelen. Jij. Ik. Je buurvrouw. Zelfs die ene vriend die beweert nergens over te oordelen. Het hoort bij mens-zijn. Onze hersenen maken razendsnel inschattingen. Maar hoe ga je daar bewust mee om, zonder dat zulke automatische gedachten stiekem je keuzes bepalen?
Van nature hokjesdenkers
Vooroordelen ontstaan deels doordat onze hersenen houden van overzicht. Ze maken razendsnel inschattingen en stoppen mensen (en situaties) in hokjes, zodat we sneller keuzes kunnen maken en ons veilig voelen. We denken in categorieën om de wereld begrijpelijk te houden.
Ons brein gebruikt allerlei mentale snelwegen om snel beslissingen te nemen. Dat is handig, want anders zouden we continu moeten nadenken over alles wat we zien en meemaken. Maar juist in contact met andere mensen werken die shortcuts niet altijd eerlijk.
De ander is jouw spiegel
We plakken vaak automatisch labels en ideeën op dingen als iemands uiterlijk en gedrag. Die ideeën zijn een echo van onze opvoeding, omgeving en ervaringen. Het is logisch dat we ons sneller verbonden voelen met mensen die op ons lijken. Zo ontstaan onbewuste voorkeuren en stereotypen, nog voordat we iemand écht leren kennen.
Wat ook gebeurt, is dat we een verhaaltje maken van wat iemand doet. We vullen het zelf in, zonder te merken dat die invulling vaak een spiegel is van onze eigen levenservaringen en zelfbeeld. Daardoor vermengen we wat we van de ander zien en horen met onze eigen gedachten en vooroordelen. Het gevaar? Dat we de ander daardoor niet écht zien zoals hij of zij is. En juist dát maakt het lastiger om echt contact te maken en een verbinding te voelen.
5 tips om je bewust te worden van je vooroordelen
Vang je eerste gedachte en stel daarna een vraag
Als je bij iemand meteen denkt: "Oh, die zal wel…", stop dan even. Vraag jezelf af: waarop baseer ik dat eigenlijk? Zo creëer je ruimte om echt open te zijn en geef je de ander de kans om zijn eigen verhaal te vertellen.
Ga in gesprek met mensen buiten je bubbel
Of je nu op je werk bent of op een feestje, als je steeds alleen met mensen omgaat die op jou lijken, blijft je blik op de wereld vaak hetzelfde.
Kijk in jouw spiegel via de ander
Ga na waar jouw vooroordeel vandaan komt. Het kan je iets vertellen over jezelf. Heeft het misschien te maken met je eigen onzekerheden of met ervaringen uit het verleden?
Gebruik humor en mildheid naar jezelf
Bestraf jezelf niet als je een vooroordeel bij jezelf ontdekt. Zeg tegen jezelf: “Aha, interessant dat ik dat dacht.” Laat het los of kijk er nieuwsgierig naar.
Herinner jezelf eraan: iedereen wil gezien worden
Achter elk uiterlijk, accent, kledingstijl of houding zit een mens. Die, net als jij, gewoon verbinding zoekt.
