Het afgelopen jaar hebben 525 spamaccounts zich bemoeid met discussies over de Nederlandse politiek. Dat blijkt uit onderzoek van Pointer, in samenwerking met De Groene Amsterdammer en de NOS. PVV-lijsttrekker Geert Wilders is een van de grootste doelwitten van dit soort spamacties. Ook Mark Rutte, Sigrid Kaag en Jesse Klaver werden veel bestookt door spamaccounts.

Het gaat om accounts die dagelijks minstens 144 tweets versturen. Dat is volgens onderzoeksinstituut Digital Forensic Research Lab de grens waarbij accounts zich zeer verdacht gedragen. De spamaccounts versturen zoveel berichten dat het nauwelijks mogelijk is dat ze door één persoon zijn verzonden. Het gaat om geautomatiseerde accounts, gecoördineerde trollenlegers en bijzonder actieve personen die politici bestoken met tweets. Deze accounts hebben van 1 januari 2020 tot en met 24 februari 2021 meer dan 63 duizend tweets gericht aan lijsttrekkers van huidige Tweede Kamerfracties.

Geert Wilders en Mark Rutte doelwit

Bijna 90 procent van alle spamaccounts in het onderzoek zijn afkomstig van buiten Nederland. PVV-lijsttrekker Geert Wilders is een van de grootste doelwitten van dit soort spamacties. Zijn tweets over Turkije, de Islam en Zwarte Piet waren aanleiding voor grootschalige gecoördineerde campagnes vanuit Turkije, India, Pakistan en opvallend: fans van Koreaanse popmuziek.

Halverwege 2020 werd minister-president Mark Rutte (op zowel @markrutte als @MinPres) bestookt door Italiaanse en Spaanse spammers vanwege de uitblijvende financiële steun voor Zuid-Europa. Ook konden buitensporig actieve accounts gelinkt worden aan de oproep van vluchtelingen uit Eritrea en Irak, gericht aan Sigrid Kaag en Jesse Klaver.

Online anonimiteit

Volgens WAAG-oprichter Marleen Stikker moeten we scherper kijken hoe we online anonimiteit moeten vormgeven om uitwassen aan te pakken. “Online anonimiteit zorgt ervoor dat je jezelf ongestraft kan manifesteren zoals jij dat wilt. Ik vind dat ook een groot goed, net als vrijheid van meningsuiting. Maar het is natuurlijk erg vervelend als iemand anoniem blijft, terwijl diegene grenzen overschrijdt waarop je normaal gesproken wordt teruggefloten, een waarschuwing krijgt of misschien zelfs een boete of celstraf.”

In de beleidsregels van Twitter valt te lezen dat ze optreden tegen ‘onechte interacties’ en ‘gecoördineerde activiteit waarmee wordt geprobeerd gesprekken kunstmatig te beïnvloeden’. “Bij Twitter is het beschermen van de gezondheid van het publieke debat een prioriteit. Platformmanipulatie, waaronder spam en andere pogingen om het publieke debat te ondermijnen, is een overtreding van onze regels”, legt een woordvoerder uit. “Zodra we accounts zien die de regels overtreden, ondernemen we actie.”

Over Pointer

Op tv, radio en online agendeert KRO-NCRV's Pointer maatschappelijke onderwerpen, onthult nieuws en misstanden en koppelt de modernste tools aan dossieronderzoek. Pointer is het eerste en grootste crossmediale journalistieke platform met een uitgebreide mix aan journalistieke tools, zoals crowdsourcing, datajournalistiek en open source intelligence. Juist met hulp en inzet van het publiek pakt het de kwesties van nu aan. 

Pointer richt zich op maatschappelijke problematiek waarbij de input van de burger het vertrekpunt is van het onderzoek met als thema’s: Wonen en leefomgeving, Werk en geld, Gezondheid en zorg, Klimaat en duurzaamheid, Recht en onrecht, Onderwijs en jeugd, Misinformatie en privacy. Pointer zorgt ervoor dat je met je neus op de feiten wordt gedrukt. 

Pointer, zondag 14 maart om 21.00 uur bij KRO-NCRV op NPO 2.