Het weegt de kijker zwaar

De Keuringsdienst krijgt geregeld vragen over supermarktwaar dat minder weegt dan de aangegeven inhoud op de verpakking. 

Een pakje boter met een gewicht van 220 gram, terwijl de inhoud 250 gram zou moeten bedragen. Een bol mozzarella die 185 gram weegt in plaats van de beloofde 200. En twee zakken chips waarbij de inhoud zo’n 10 procent scheelt. Mag dat zomaar?

Speelruimte

‘Het is in veel gevallen moeilijk om een product tot op de gram exact af te wegen. Neem sinaasappels: de fabrikant of supermarkt kan niet een halve sinaasappel in het netje doen om op een kilogram uit te komen,’ aldus een woordvoerder van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.

Bij producten als rijst, frisdrank of chips is dit natuurlijk makkelijker. Toch kan het voorkomen dat verpakkingen van elkaar afwijken qua gewicht.

Gemiddeld gewicht

De meeste voorverpakte voedingsmiddelen vallen onder het Warenwetbesluit hoeveelheden voorverpakkingen,  waarin staat dat het gewicht op de verpakking slechts een gemiddelde hoeft te zijn.

Niet elk pak pasta bevat dus exact 500 gram, maar over een hele batch (een grote partij verpakkingen uit dezelfde productie) moet het gemiddelde gewicht wel 500 gram zijn.

Dit gewicht geldt enkel voor het product zelf. Materialen zoals verpakkingsmateriaal, het stokje van ijsjes of andere presentatiematerialen tellen dus niet mee in het vermelde gewicht. Maar hoeveel mag dit gewicht dan afwijken? Het zal toch niet zo zijn dat in de ene zak chips 150 gram zit en in de andere 200?

Hoeveel mag het product afwijken?

De regels voor productgewicht zijn vastgelegd in de Metrologiewet en de EU hanteert een vaste tabel met toegestane maximale afwijkingen.

Een product van 500 gram kan dus 3 procent (15 gram) afwijken van het nettogewicht. Een pak rijst van 500 gram kan dus in praktijk slechts 485 gram bevatten. 

Maar niet elk pak rijst mag 15 gram onder het beloofde gewicht zitten. Maximaal 2,5 procent van het aantal gecontroleerde producten mag op die manier afwijken, zolang het gemiddelde maar in orde is. Afwijkingen groter dan tweemaal de maximale fout (2 x 15 = 30 g) mogen helemaal niet voorkomen.

E.E.G.-Symbool

Producten die volgens deze regeling verpakt zijn, dragen vaak een klein 'e'-teken naast het gewicht (zoals: 500 g ℮). Dit 'e-teken' is het E.E.G.-symbool en staat voor Europese Economische Gemeenschap.

Het E.E.G.-teken wordt ook wel geschat-symbool genoemd en geeft daarmee een gemiddeld gewicht of volume aan dat binnen bepaalde toleranties mag afwijken.

Wie controleert dit?

Fabrikanten moeten gebruikmaken van officieel erkende meetapparatuur en -procedures voor het afwegen van de producten. Zodat consumenten erop kunnen vertrouwen dat een gram altijd hetzelfde weegt.

Daarnaast voert de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit geregeld steekproeven uit om batches te controleren op hun gewicht. Deze controles gebeuren op verschillende manieren.

Soms worden er bij producenten audits gehouden. Dan moet een fabrikant kunnen aantonen dat hij tijdens de productie zelf al wegingen uitvoert en dat het afvulproces betrouwbaar is. In andere gevallen koopt de NVWA of een meetinstituut anoniem producten in bij supermarkten, om ze vervolgens te wegen en te controleren.

Wordt er in de gecontroleerde partij een product gevonden dat meer afwijkt dan wat wettelijk is toegelaten? Dan wordt de hele batch afgekeurd. Die producten mogen dan niet meer verkocht worden. Overtredingen kunnen leiden tot waarschuwingen of in het ergste geval boetes.

Wat als je product te veel afwijkt?

Als je denkt dat een product structureel te licht is, kun je dit melden bij de NVWA. Als zij meerdere keren klachten krijgen over hetzelfde product, bestaat de kans dat ze een onderzoek opstarten. 'Het is echter onmogelijk om elke afzonderlijke klacht over het gewicht van een product te behandelen,' aldus de NVWA.

Voel je je toch tekort gedaan? Je kunt altijd contact opnemen met de fabrikant of het verkooppunt van het product. De kans is groot dat zij zelf met een klantgerichte oplossing komen.