Van A tot E

De Nutri-Score is ontstaan uit de wens om consumenten te helpen bij het maken van gezondere voedselkeuzes. Dit label - dat afkomstig is uit Frankrijk - gebruikt een kleurenschema van groen (A) tot rood (E) en geeft daarmee een indicatie van de voedingswaarde van een product. Producten met een hoge Nutri-Score (groen) worden gezien als een gezondere keuze dan een product met een lage score (rood).

Algoritme

Het voedselkeuzelogo kijkt naar zowel positieve als negatieve aspecten van een voedingsmiddel door middel van een algoritme. De positieve voedingswaarden van een product in dit systeem omvatten de hoeveelheden groente, fruit, peulvruchten, noten, vezels en eiwitten in een product. Deze ingrediënten worden gezien als gezonde bouwstenen voor een evenwichtig voedingspatroon.

Aan de andere kant wordt gekeken naar de negatieve aspecten, zoals kilocalorieën, suikers, verzadigde vetzuren en zout in een voedingsmiddel. Het algoritme berekent vervolgens een score op basis van al deze elementen, en bepaalt zo de uiteindelijke Nutri-Score van een product. Er zijn drie verschillende categorieën die elk op hun eigen manier een score krijgen: dranken, vetten/oliën/noten/zaden, en vaste voedingsmiddelen.

Kritische geluiden

Verschillende voedingsdeskundigen zien echter geen brood in de Nutri-Score. De grootste zorg is dat het label misleidend kan zijn en de consument ‘dom’ zou houden, omdat het niet stimuleert verder te kijken dan de kleurrijke sticker.

Het voedselkeuzelogo is namelijk vooral gericht op de aanwezigheid van bepaalde voedingsstoffen en niet op de algehele voedingswaarde van een product. Zo zou een caloriearme frisdrank met een Nutri-Score A beter lijken dan een glas vers sinaasappelsap met een Nutri-Score C. Terwijl vers sap wel degelijk waardevolle voedingsstoffen bevat en minder bewerkt is.

Knutselen met voedingswaren

Ook voedingsmiddelentechnoloog IJsbrand Velzeboer heeft zo zijn twijfels bij de Nutri-Score. 'Als gevolg van deze score gaan voedselproducenten nog meer knutselen met de producten om een betere score te krijgen. Het gevolg is dat je producten krijgt die nog verder bewerkt zijn.'

In de Keuringsdienst van waarde uitzending wordt een diepvries pizza met salami als voorbeeld genomen. Fabrikanten van diepvriespizza's kunnen door cellulose (E460) toe te voegen de Nutri-Score sturen. Aan het deeg, de saus, de kaas en zelfs aan de salami wordt E460 toegevoegd om de pizza ‘voedzamer’ te maken.

Door de toevoeging van cellulose uit hout transformeert een pizza die normaliter een E of D zou krijgen in een pizza met een Nutri-Score B, aldus voedingsdeskundige Jennifer Zamanifar. Maar maakt dat de diepvriespizza echt zoveel gezonder?

Schijf van vijf

De Nutri-score is momenteel ook nog niet afgestemd op de Schijf van Vijf. Zo krijgen oliën, margarine en halvarine bijvoorbeeld een lage Nutri-score, maar deze voedingsmiddelen kunnen wel degelijk in een gezond eetpatroon passen. ‘Dit kan voor verwarring bij de consument zorgen’, aldus Voedingsdeskundige Michelle van Roost.

Invoering in Nederland

Maar het is niet alleen slecht nieuws. De rekenmethode voor de score is na veel discussie aangepast. Een wetenschappelijk comité houdt zich bezig om imperfecties rondom het label te corrigeren. Het RIVM zegt dat vooral ongezonde producten een strengere score krijgen volgens de nieuwe methode. Zo kreeg niet-volkoren witbrood eerder nog een Nutri-Score A; nu wordt er onderscheid gemaakt tussen volkoren en niet-volkoren brood.

Ondanks de kritiek uit sommige hoeken wordt de Nutri-score in veel Europese landen gebruikt. Zo ook in Nederland, waar het label vanaf 1 januari 2024 het officiële voedselkeuzelogo wordt. De hoop is dat een voedselkeuzelogo zoals Nutri-Score fabrikanten stimuleert om hun producten te verbeteren en daadwerkelijk voedzamer te maken.

Handig hulpmiddel

Hoewel het systeem niet perfect is en soms aanleiding kan geven tot verkeerde interpretaties, biedt het consumenten een hulpmiddel om beter geïnformeerde keuzes te maken. Dit is vooral handig in situaties waarin consumenten weinig tijd hebben om uitgebreid naar de voedingswaarde van producten te kijken.

De ware sleutel tot een gezond dieet ligt in het vinden van een juiste balans en variatie in voeding waarbij onbewerkte en verse voedingsmiddelen - die geen Nutri-Score krijgen - niet mogen ontbreken.