Wat is polyester? 

Je kunt van allerlei materialen kleding maken. Denk aan natuurlijke vezels als katoen, wol, linnen of zijde. De mode-industrie kiest echter steeds vaker voor synthetische materialen als nylon en polyester. Polyester is inmiddels veruit het meest gebruikte materiaal voor textiel, en wint nog altijd terrein in de productie van kleding.

Volgens de stichting Textile Exchange wordt inmiddels 57 procent van de textielvezels van polyester gemaakt. Waarom? Omdat het sterk is, niet snel krimpt of kreukt en ook nog eens goedkoop is. 

Hoe wordt polyester gemaakt?   

Er kleven echter flink wat nadelen aan de productie van polyester. Polyester – een synthetische kunststof - wordt gemaakt van aardolie, een fossiele grondstof die niet bepaald duurzaam is en waarvan de productie veel CO₂ uitstoot.  

Daarnaast komen bij het spinnen en verven chemische (kleur)stoffen vrij die schadelijk kunnen zijn voor het milieu. Maar zijn andere materialen daar veel minder milieubelastend? We zetten er een paar op een rijtje. 

Duurzame beloftes 

Door de groei aan fast fashion, vervuilende praktijken en aanhoudende uitbuiting van werknemers ligt de kledingindustrie steeds vaker onder vuur. Toch zeggen allerlei modemerken het beter te willen doen met beloftes over duurzamere productiepraktijken en het recyclen van materialen.  

Zo ook modebedrijven als Patagonia, Adidas, H&M, Zara en Nike. Ze hebben allerlei pagina’s op hun website over duurzaamheid en beloftes over betere productiepraktijken. Eén daarvan is het gebruik van gerecycled polyester. Maar hoe duurzaam is gerecycled polyester echt? 

Wat is gerecycled polyester?   

Hoewel je misschien denkt dat gerecycled polyester van oude kleding wordt gemaakt, is dat over het algemeen niet zo. Kledingstukken bestaan vaak uit een mix van materialen, kleuren en patronen, waardoor het scheiden en hergebruiken lastig is.  

De meeste grootschalige kledingproducenten kiezen er daarom voor om gerecycled polyester van PET-afval te maken - vaak plastic flessen en voedselverpakkingen. Dit is bovendien een stuk goedkoper. 

De kleine lettertjes 

Op zich niet verkeerd, dat recyclen van PET-afval, maar ook hier zitten haken en ogen aan. Wie de kleine lettertjes leest, ziet namelijk dat veel kledingstukken slechts voor een (klein) percentage uit gerecycled polyester bestaan. 
 
Stella van den Berg van The Ocean Cleanup stelt in de Keuringsdienst van waarde-uitzending: ‘Er zijn geen regels over hoeveel procent gerecycled materiaal een product moet bevatten. Je moet dus vooral vertrouwen op wat de producent zegt.’ 

De marketingmachine draait volle toeren 

‘Een label met ‘20 procent gerecycled polyester’ kan doen vermoeden dat een kledingstuk volledig duurzaam is, maar dat hoeft helemaal niet zo te zijn,’ legt Marie Das, doctoraatsonderzoeker bij het REuselab uit. 

En die 20 procent bestaat ook niet altijd volledig uit gerecycled materiaal. Om de stof sterker te maken voegen fabrikanten namelijk alsnog nieuwe polyester- of katoenvezels toe. Zelfs als je kledingstuk zegt van 100 procent gerecycled materiaal gemaakt te zijn weet je dus niet zeker of dat zo is. 

'Ik heb het idee dat marketing vaak de overhand neemt. De vraag is namelijk hoeveel gerecycled plastic er écht in zit,’ aldus recycle-expert Josse Kunst. 

Microplastics 

Aan polyester – en ook de gerecyclede variant – kleeft nog een nadeel. Polyester is een vorm van plastic en daarmee niet biologisch afbreekbaar. Op zich geen probleem: een tapijt of kledingstuk moet immers jarenlang meegaan. 

Maar bij de productie en het gebruik van (recycled) polyester komen veel microplastics vrij. Volgens een onderzoek van de Universiteit van Plymouth komen bij elke wasbeurt met acrylkleding zo’n 500.000 microvezels in het milieu terecht. 

Dat weet de mode-industrie maar al te goed. De website van H&M leest: ‘Alle polyester stoffen, gerecycled of niet, verliezen microplastics als je ze wast, die vervolgens in de zee terechtkomen.’ 

En dat is niet zonder gevolgen. Die microplastics belanden namelijk in de zee, ons eten en uiteindelijk in ons lichaam. Het IUCN schat dat 35 procent van de microplastics in de oceaan afkomstig zijn van synthetische textielvezels.

De industrie zit niet stil 

Gelukkig zit de industrie niet stil. Zo heeft H&M een bedrijf opgericht voor ‘textile-to-textile recycling, Patagonia investeert in technieken om microplastics te filteren tijdens hun productieproces en Nike is actief onderdeel van The Microfibers Consortium.  

Daarnaast raden veel bedrijven een waszak aan die microplastics filtert tijdens het wassen van je kleding.  

De duurzaamheid van kleding 

Toch blijft de vraag of het gebruik van gerecyclede materialen en het filteren van microplastics écht de oplossing is. Want zolang kledingmerken fast fashion in stand houden – door goedkope kleding te produceren en je met slimme marketing elk seizoen weer iets nieuws aan te smeren – verandert er weinig. 

De textielsoort – en of het wel of niet van gerecycled materiaal is gemaakt – is dan ook niet de enige duurzaamheidsfactor. Volgens doctoraatsonderzoeker Marie Das gaat het er vooral om hoe lang je een kledingstuk draagt. ‘Je moet kijken naar het hele plaatje: de kwaliteit, het ontwerp en hoe lang iemand het gaat dragen.’ 

Conclusie  

Kledingmerken kunnen dus allerlei duurzame beloftes doen om ervoor te zorgen dat jij alsnog elk seizoen een nieuwe garderobe aanschaft. De realiteit ligt echter anders.  

Want of het nou nieuw polyester is of gerecycled: de duurzaamheid ervan is complex. Gerecycled polyester helpt om afval te verminderen, maar het lost de kernproblemen niet op: microplastics, vervuilende productiemethodes en massaconsumptie.  

Zolang de rek niet uit fast fashion is, blijft die duurzame belofte een druppel op de gloeiende plaat.