Multifunctionele superthee 

Matcha is een soort thee die je herkent aan de felgroene kleur. Bij geen enkele andere thee drink je de bladeren op, maar bij matcha zit dat anders. 

De bladeren worden vermalen tot poeder en opgelost in warm water. Geen theezakje of filter zoals bij andere theesoorten: alles drink je op. De letterlijke vertaling van het Japanse woord matcha is dan ook ‘poederthee’. Maar hoe maken ze die speciale felgroene thee?

Wat voor soort thee is matcha precies?

Alle (officiële) thee wordt van dezelfde plant gemaakt; de Camellia Sinensis. Van zwart tot groen tot wit, maar dus ook matcha. Matcha groeit dus niet aan een speciale soort theeplant. Wat maakt matcha dan zo bijzonder? 

Het verschil zit in de unieke manier van kweken. Bij matcha dekken theekwekers de planten vier weken voor de oogst af, waardoor er geen zonlicht meer op schijnt. De plant raakt in paniek, produceert meer chlorofyl en stopt de fotosynthese. Het resultaat is een minder bittere smaak in vergelijking met andere theesoorten.

De witte asperges onder de thee

Dit kweekconcept gebruiken we in Nederland ook voor het kweken van witte asperges. Groene asperges groeien boven de grond en in het zonlicht. Voor witte asperges hoogt de boer de grond rond de aspergeplant op en dekt deze af met een groot zwart zeil. Zo worden de stengels volledig afgeschermd van zonlicht.

De reden dat matcha groen is, en witte asperg niet, is omdat de theeplant pas de laatste vier weken van zijn groeifase afgedekt wordt, terwijl witte asperges hun hele groeifase geen daglicht zien.

Het groene goud

Voor kwaliteitsmatcha plukken de Japanners alleen jonge, verse blaadjes afkomstig van de bovenkant van de theeplant. De oudere blaadjes aan de onderkant hebben namelijk een bittere smaak.  

‘In de fabriek filteren we de steeltjes en oude of harde blaadjes eruit, dan hakken we alles in kleinere stukjes en maken ze tot het eindproduct. De afgekeurde steeltjes en blaadjes gooien we niet weg maar worden gebruikt in goedkopere groene theesoorten,’ vertelt Japanse matchafabrikant Tsuyoshi Sugimoto in de Keuringsdienst van waarde-aflevering. 

‘Sommige mensen noemen matcha groen goud. Vijftig gram kan met gemak twintig tot dertig euro kosten,’ zegt matchawinkelier Yingchao Wu in de Keuringsdienst van waarde-uitzending. Webshops bieden daaretegen potjes matcha aan voor nog geen tien euro per vijftig gram. Wat verklaart deze enorme prijsverschillen? 

Het verschil tussen traditionele en industriële matchafabrieken

Voor de productie van matcha bestaan er twee verschillende soorten verwerkingsfaciliteiten; traditionele en industriële. Traditionele verwerkers malen de verfijnde selectie theebladeren tot poeder met gebruik van steenmolens. Deze steenmolens hebben per dag een beperkte productiecapaciteit.  

Omdat er de laatste jaren wereldwijd steeds meer vraag is naar matcha, zoeken fabrikanten naar oplossingen om meer matcha te produceren op een snellere en goedkopere manier. Zogenoemde industriële matchafabrieken besteden minder tijd aan het selectieproces van theebladeren en worden er in plaats van steenmolens, maalmachines gebruikt. 

Het resultaat is een goedkopere matcha die op grote schaal wordt geproduceerd in aanzienlijk kortere tijd. De Japanse traditionele fabriekseigenaar Tsuyoshi Sugimoto geeft zijn ongezouten mening over deze industriële variant: 'Dit is geen echte matcha.' Maar toch mag het matcha heten.

Matcha versus gewone groene thee

De term ‘matcha’ is niet beschermd. Elke groene thee mag matcha heten; hier zijn geen wetten of regels voor. Dit zorgt voor een wildgroei aan prijsklassen en producten met matcha. Het is dus lastig te controleren of de matcha in je ijsthee of koekje daadwerkelijk matcha is of simpele groene thee. 

Op de ingrediëntenlijst van matcha-ijsthee is in de Keuringsdienst van waarde-aflevering te zien dat het drankje slechts 0,007 procent matcha bevat. ‘Als je naar het flesje kijkt zie je twee dingen: het merk en het woord matcha. En daar wordt de consument verleid want die leest overal dat matcha goed voor je is. 

Dit flesje is een slimme marketingtruc maar heeft niets met matcha te maken,’ aldus theesommelier Robert Schinkel.

Hoe groener hoe beter

Prijsverschillen van matcha lijken afhankelijk van de puurheid, kwaliteit, hoeveelheid en de marketing van het groene poeder. De één wordt afgewogen als goud, en de ander vind je vermengd terug in een goedkoop supermarktproduct.  

De kleur van matcha verklapt een hoop over de kwaliteit van de thee. Hoe intenser groen, hoe beter de kwaliteit. Hoe fletser, hoe goedkoper. 

Voor producten waar matcha in vermengd zit, kun je kijken naar de ingrediëntenlijst om te zien hoeveel procent matcha het product daadwerkelijk bevat. Wil je net als de Japanners genieten van een kopje authentieke matcha thee? Dan hangt daar wel een prijskaartje aan.