Onder de microscoop

Jos Brouwers onthult de geheimen van haar door het onder de microscoop te onderzoeken. Eén methode is simpelweg kijken naar het haar, waarbij je door het haar heen kijkt, aangezien het een beetje transparant is. ‘Met behulp van fel licht kun je de interne structuur van het haar onderzoeken.’ Daarnaast maakt hij een afdruk van de buitenkant van het haar.

Vervolgens voert hij chemische analyses uit. Hij koelt het haar met vloeibare stikstof tot -195 graden, verpulvert het en gebruikt een oplosmiddel. Daardoor is het mogelijk om naar de moleculaire basis te kijken. ‘Hierdoor ontstaat een soort tijdlijn, want haar groeit van de wortel naar de punt. Als je het haar in stukjes knipt, kun je als het ware terugkijken in de tijd.’

500 verschillende stoffen in haar

‘Door het analyseren van 500 verschillende stoffen in het haar, kan je een profiel van de donor maken’, legt Brouwers uit. Het is wel zo dat er met de huidige analysemethodes nog geen individueel persoon te identificeren is. Met meer onderzoek wordt het profiel wel steeds betrouwbaarder.

Maar het verhaal gaat verder dan alleen identificatie. Waar DNA-analyse eindigt bij het vinden van een match, gaat haaranalyse verder. Zelfs zonder een match in een DNA-database, kan er veel over de leefstijl van de persoon worden geleerd. Van iemands dieet en medicijngebruik tot drugsgebruik en zelfs het soort shampoo dat hij of zij gebruikt.

Haarfijn bewijs in moordzaken

Het vermogen om dergelijke informatie uit haar te halen, heeft belangrijke gevolgen voor moordzaken. ‘Het doel van haaronderzoek,’ zegt Brouwers, ‘is het vaststellen van wie het haar afkomstig is.’

Zelfs wanneer het DNA van een onbekend lichaam niet overeenkomt met de informatie in een database, kan haaranalyse ons veel vertellen over het leven van die persoon. 'We kunnen zien of ze drugs gebruikten, vergiftigd zijn en zelfs of ze toerekeningsvatbaar waren op het moment van een misdrijf. Door haaronderzoek zijn er moordzaken opgelost,' aldus Jos Brouwers.

Blootstelling aan chemische stoffen

Wat Jos het meest verraste in het onderzoek, was de ontdekking hoeveel chemicaliën haar bevat die niet thuishoren in het menselijk lichaam. Van weekmakers van plastic, met risico’s voor de gezondheid, tot chemicaliën gebruikt in de productie van rubber.

‘Je realiseert je niet met hoeveel chemische stoffen je in aanraking komt totdat je zo'n analyse uitvoert. We worden continu blootgesteld aan een enorm scala aan chemicaliën waarvan we eigenlijk niet precies weten wat de effecten op onze gezondheid kunnen zijn.’

In tegenstelling tot andere stoffen die snel uit het lichaam worden verwijderd via de urine, hopen deze stoffen zich in ons haar op. Hierdoor kan langdurige blootstelling worden onthuld. 'Daarom speelt haaronderzoek een cruciale rol bij het vergroten van ons bewustzijn over waar we aan worden blootgesteld', aldus Jos.