Een waardig en gezond kippenleven

Het mes voor halal slachten snijdt volgens moslims aan meerdere kanten. Het voldoet aan de religieuze eisen én zou diervriendelijk zijn. Een halal slager benadrukt dat een waardig dierenleven moet staan voor dierenwelzijn en hygiëne. 

Volgens de Koran is dierenwelzijn zelfs een prioriteit. Veel moslims zijn het erover eens dat een kip na een waardig leven op een eerbiedige en pijnloze wijze geslacht mag worden. Dat klinkt voor de kippen als een waar paradijs, maar is de werkelijkheid ook zo rooskleurig?

De geboortegrond van de halal kip

In de aflevering van Keuringsdienst van waarde opent een Nederlandse kippenboer de deuren van zijn schuur, waar 10.000 kuikens zitten. Deze kuikens wegen in de eerste week van hun leven 200 gram en groeien in zes weken tijd uit tot slachtkuikens van 3 kilo. Dit betekent een groei van meer dan een halve kilo per week. 

De kip groeit zo snel, dat ze stil op hun plek blijven zitten vanwege het gewicht. Op een ruimte van gemiddeld slecht één A4'tje. Dit is het leven van de, ‘reguliere’ kip, ook wel de 'plofkip' genoemd in de volksmond. 

Halal kip blijkt plofkip

Sinds dit jaar zijn plofkippen uit de supermarkten verdwenen. Maar wanneer deze plofkippen een halal keurmerk krijgen, doet zich een vreemde situatie voor. Plotseling vinden deze kippen via het halal keurmerk hun weg terug naar de bekende supermarkten. 

Dit betekent dat plofkippen, ondanks eerdere verbanning, toch onder de benaming ‘halal’ verkocht worden in de supermarkten.

Halal vleeswarenproducent Hikmet Gürcüoğlu geeft in de uitzending toe: 'De reguliere kip heeft niks met dierenwelzijn te maken. Maar het is wel de manier hoe het voor 99 procent gaat. Door de afnemende koopkracht wordt er steeds meer reguliere kip gekocht.' Alleen de slachttechniek maakt een plofkip dus halal. Hoe gaat dat vervolgens in zijn werk?

Vlijmscherp mes maakt einde aan kip

Kippenslachter Andre Eegdeman geeft aan niet te willen tonen hoe halal kippen geslacht worden. Volgens hem is dit omdat het 'niet mooi in beeld te brengen is voor de consument'. Hij wil wel vertellen hoe het proces verloopt: ‘Er staat elektriciteit op een waterbad en zodra de kip met zijn hoofd door het water gaat, wordt ze verdoofd.’ 

Bij de gebruikelijke methode worden kippen met gas verdoofd en komen niet meer bij bewustzijn. In tegenstelling tot de halal slacht met een waterbad: daar is de verdoving omkeerbaar. Het dier kan in theorie weer uit zijn verdoving ontwaken. Volgens bepaalde voorschriften geldt halal alleen voor compleet onverdoofd slachten.

Tijdens de halalslacht wordt met een vlijmscherp mes de keel van de kip doorgesneden, waarbij het bloed moet wegstromen terwijl het hart nog klopt. Bij elk slachtproces wordt de spreuk Bismillah (Allahoe akbar) opgezegd, wat ‘op naam van onze God’ betekent.

Handmatig én machinaal

Driekwart van de slachtprocessen gebeurt handmatig en het overige kwart machinaal, waarbij de machines door praktiserende moslims bediend worden onder het uitspreken van gebeden. Volgens Eegdeman accepteren sommige moslims dit als een halal methode. 

Het gehele proces staat onder toezicht van een extern halal bureau. Alleen de slachter kan zijn eigen certificeerder kiezen. Er is namelijk niet één instantie, maar er zijn tal van bureaus. 

Veel keurmerken voor halal vlees

Er bestaan veel bureaus die halal keurmerken verstrekken, want halal is geen wettelijk beschermd begrip, zegt vleeswarenproducent Hikmet Gürcüoğlu. Volgens hem beschouwen sommige halalbureaus een product al als halal als het geen varkensvlees bevat. De interpretatie van wat halal is, varieert dus sterk.

Kippenslachter Andre Eegdeman, die ook over een halalkeurmerk beschikt, vindt het een lastige kwestie: ‘Er is geen eenduidige wetgeving waar halal aan moet voldoen. Sommige producenten hanteren een geheel andere slachtmethode, maar ontvangen ook een halalkeurmerk.’ 

Het is een open markt, daardoor kan in theorie iedereen een halal certificeringsbureau starten. Er zijn namelijk geen algemene regels. 

Halal plofkip en één sterren kip even duur?

Opmerkelijk genoeg liggen halal kippen, vaak dezelfde als de zogenaamde plofkippen, in de supermarkt voor dezelfde prijs als kippen met één ster. Hoe dat kan? Volgens de kippenboer is dit een strategische keuze. Als halal kip goedkoper was, zouden alle consumenten neigen om goedkopere halal kip te kiezen.

Kortom, vele halal keurmeesters keuren het vlees. En eenmaal een halal keurmerk, dan lijken de leefomstandigheden van de kip niet meer heilig voor de supermarkten.