De Amerikaanse speciale aanklager Robert Mueller maakte het bekend in zijn 37-pagina’s lange rapport: dertien Russen en drie Russische organisaties hebben de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 beïnvloed. Ze zijn inmiddels aangeklaagd en wachten hun proces af.

Uiterst professioneel

In de tussentijd hoeven we niet stilletjes mee te wachten. Dankzij De Standaard-journalist Dominique Deckmyn weten we nu al hoe ze dat precies hebben aangepakt - tenminste, als we Mueller’s rapport mogen geloven. En wat blijkt? Dat gaat wel iets verder dan een paar social media berichten het wereldwijde web op slingeren. Wij geven je de korte versie.

Het Russische internettrollen bedrijf waar Mueller het over heeft, heet de Internet Research Agency (IRA) en is opgericht in juli 2013. Niet een klein achterkamertje met een vijftal computernerds, maar een voltallige organisatie met honderden medewerkers en minstens vijf afdelingen. Waaronder een IT-afdeling, grafisch team en financiële afdeling. Eén van de doelstellingen van de IRA luidt: ‘een informatieoorlog beginnen tegen de Verenigde Staten van Amerika’.

Hier komt het geld vandaan

Dat bedrijf wordt aangestuurd en gefinancierd door een ander Russisch bedrijf: Concord. En dat is meteen de link met de Russische overheid. Want Concord heeft meerdere contracten met het Kremlin (het staat ook voor een groter propagandaproject met zowel binnenlandse als buitenlandse doelen). Daarbij is Jevgeni Prigozhin de baas. Deze man heeft de bijnaam de ‘kok van Poetin’. Dit klinkt heel mysterieus, maar de realiteit is iets meer recht voor de raap. Hij was ooit de kok van Poetin.

In 2014 begint de IRA zich te mengen in discussies op social media in de VS. Journalist Deckmyn: “Vanaf mei van dat jaar was het expliciet de bedoeling de verkiezingen te verstoren, om zo ‘wantrouwen te verspreiden tegenover de kandidaten en tegenover het politieke systeem in het algemeen’.”

Zo gaan ze te werk

Hoe gaat zoiets in zijn werk? Allereerst worden politiek getinte Amerikaanse Facebookgroepen bekeken zowel qua inhoud als qua bereik. Het wordt opgeslagen in rapporten en dan begint het echte werk: de trollen gaan aan de slag.

En dat betekent: continu berichten posten via honderden valse social media accounts in de juiste tijdzones en met de juiste politieke lading. Ze werken in een dag- en nachtploeg en hebben een lijst met Amerikaanse feestdagen zodat ze daarop kunnen inspelen. Zo proberen ze van de nepaccounts opinieleiders te maken. En ondertussen worden ze gecheckt door hun leidinggevenden op authenticiteit. Het moet wel echt overkomen namelijk.

Het valse Twitteraccount ‘Tennessee GOP’ (of @TEN_GOP) is een bijzonder succes en wint meer dan 100.000 volgers. Die allemaal denken dat dit de officiële spreekbuis is van de Republikeinen in Tennessee.

Dit zijn de thema’s

Ook creëren deze bedrijven Facebookgroepen over politieke ­thema’s, waaronder ‘Secured Borders’ over ­immigratie, ‘Blacktivist’ over de Black Lives Matter-beweging, ­‘United Muslims of America’ en ­‘Army of Jesus’ over religie. Deckmyn: “De groepen worden gepromoot via betaalde advertenties op sociale media. De factuur gaat naar Concord. Deze groepen hebben uiteindelijk honderdduizenden leden.”

De interne memo uit 2016

Dat gaat zo een tijdje door, totdat in februari 2016 een interne nota rondgaat. Hierin staat dat ‘elke gelegenheid moet worden gebruikt om Hillary en de rest te bekritiseren (behalve Sanders en Trump, die steunen we)’. En dat gebeurt vervolgens ook.

Deckmyn: “Op 14 september 2016 krijgt de beheerder van de valse Facebookgroep Secured Borders een opmerking van zijn chefs. Er staan te weinig berichten over Clinton.” Het wordt dus allemaal goed in de gaten gehouden.

Wat online begint, krijgt een gezicht op straat

In juni 2016 gaat het nog een stap verder. Via een nepaccount - waarin het IRA zich voordoet als een Amerikaan - heeft het bedrijf contact met een Amerikaan uit Texas. Die persoon geeft de tip om alle inspanningen te concentreren op de swing states, zoals Colorado, Virginia en Florida.

Oftewel: staten waar de balans makkelijk kan overslaan van Democratisch naar Republikeins. De IRA neemt de tip ter harte. En voor extra impact organiseert het bedrijf in die staten ook demonstraties. Het bleef dus niet bij online beïnvloeding.

Hillary in de cel

Dat doen ze niet alleen, ze huren Amerikanen in om deze demonstraties te organiseren of alleen al mee te doen. Deckmyn: “Zo werd iemand door de Russen betaald om verkleed als Hillary Clinton in een cel te zitten tijdens een betoging in Florida. Ook de cel was door de Russen besteld.” Het geld wordt overgemaakt vanaf een Amerikaanse bankrekening zodat het lijkt alsof de actie vanuit Amerika zelf komt. Ondertussen gebruiken ze gestolen gegevens van ‘echte’ Amerikanen om de bankrekeningen te openen.

Er worden naast anti-Hillary demonstraties ook pro-Trump events georganiseerd. En de IRA pakt het allemaal aan op zo’n manier dat het lijkt alsof Amerikanen zelf aan het roer staan.  Zo kwamen spandoeken voor de ‘March for Trump’ van de officiële Trumpcampagne in New York. Hoe kwam de IRA aan deze spandoeken? Ze vroegen ze aan onder de verzonnen identiteit ‘Matt Skiber’.

Het liefst een zwakke Trump

Donald Trump won de verkiezingen. Het doel van de IRA is behaald, zou je zeggen. Maar ze houden nog niet op. Vlak ná de verkiezingen zet het bedrijf nog even wat anti-Trump-events op touw. Waarom, vraag je je misschien af? “Rusland ziet Trump blijkbaar het liefst als een zwakke en omstreden president,” interpreteert journalist Deckmyn.

Heel eerlijk, we wisten natuurlijk wel van het bestaan van trollen (en schreven zelfs eerder al over een Russische internettrollenfabriek), maar alsnog staan onze oren te klapperen van dit verhaal. We zijn heel benieuwd wat er allemaal nog meer naar boven komt en zullen het op de voet blijven volgen.

Nog geen genoeg gekregen van dit verhaal? Lees het volledige artikel van Dominique Deckmyn via de onderstaande button.