Eén op de drie vrouwen ter wereld krijgt in haar leven te maken met fysiek of seksueel geweld. In Nederland ervaart één op twee vrouwen seksueel grensoverschrijdend gedrag. Het blijven schokkende cijfers die ons allemaal aan gaan. Op 25 november 2022 start daarom over de hele wereld de campagne Orange the World. In Nederland gebeurt dat onder meer met de première van de KRO-NRCV-documentaire Belaagd, waarin veel vrouwen vertellen over wat hen is overkomen.

Aangesteld na onthullingen grensoverschrijdend gedrag bij The Voice of Holland

‘Het is ontzettend indrukwekkend vanwege al die individuele verhalen, maar door die individuele verhalen heen zien we ook echt een structureel probleem, over hoe nog steeds met vrouwen wordt omgegaan’, zegt Hamer die de documentaire heeft gezien. ‘Ze kunnen daar de dupe van worden en dat kan soms een leven lang duren.’

Mariette Hamer werd zeven maanden geleden aangesteld als regeringscommissaris Seksueel Overschrijdend Gedrag en Seksueel Geweld. Dit gebeurde na de onthullingen over misstanden bij de Voice of Holland. 

Hamer zegt dat de problemen groter zijn dan ze dacht toen ze aantrad. ‘Ik had verwacht dat we een beetje moesten schaven aan wat wij (in Nederland) op orde hadden.’ Ze noemt het systeem van meldingen en vertrouwenspersonen. ‘Maar ik ben best wel geschrokken van wat we nog op een goede manier moeten organiseren om dit de wereld uit te krijgen. Het maatschappelijke gesprek is er elke dag. Maar wat belangrijk is is dat je dat gesprek ergens op richt en dat het leidt tot andere cultuur. En daar hebben we nog een weg te gaan.’ 

‘Er speelt meer dan fysiek overschrijdend gedrag’

Hamer benoemt de cijfers: één op de twee vrouwen heeft te maken met fysiek overschrijdend gedrag. ‘Maar er speelt nog veel meer. Vrouwen die gevraagd worden om foto’s, die ongewenste appjes ontvangen en denigrerende opmerkingen krijgen. Daar is een grensgebied tussen wel en niet seksueel, want soms begint het niet seksueel, maar wordt het dat wel.’ 

De regeringscommissaris zegt dat ongewenst gedrag vaker voorkomt ‘als het machtsverschil tussen de persoon die het aangedaan wordt en de persoon die het doet groter is’. Ze voegt daaraan toe: ‘Ook zien we het vaak in sectoren waar weinig vaste contracten zijn, en dus weinig inspraak. Maar in principe komt het overal voor.’ 

Hamer denkt dat we een lange weg te gaan hebben om een echte cultuuromslag te bewerkstelligen. Zij benadrukt het belang van ‘de omstander die het ziet gebeuren’. ‘Als die zich uitspreekt dan wordt het voor de persoon die het overkomt ook makkelijker om er iets van te zeggen. Bovendien heeft een omstander het vaak eerder in de gaten dat iemand doelwit is.’  
 

De 2Doc Belaagd is te zien op vrijdag 9 december om 22:19 bij KRO-NCRV op NPO 2.