Voor oud-minister-president Mark Rutte was de MH17-ramp het belangrijkste politieke moment in zijn leven. Dit vertelt hij in de serie De echo van MH17. Rutte is openhartig over zijn gesprekken met Poetin in die tijd. Rutte belt met Poetin: ‘Vladimir, we kennen elkaar zo lang. Jij hebt invloed, ik niet.’
Ongewapend een oorlogsgebied in
Na de crash van MH17 verloopt het naar huis halen van de slachtoffers uiterst moeizaam. Na onderhandelingen mag een kleine groep het onveilige gebied in. Rutte is zich bewust van de risico's die de mannen moeten nemen. Hij stuurt ongewapende experts een gebied in waar oorlogshandelingen plaatsvinden.
Rutte: ‘Maar ja, je weet niet wat de risico's zijn. Je weet het wel ongeveer, maar je kan het nooit met 100 procent zekerheid inschatten. Dat besluit vond ik een heel eenzaam besluit, maar ook cruciaal.’
Eerste grote doorbraak
Enkele dagen na de ramp, op maandag 21 juli, heeft Rutte in Nieuwegein een eerste bijeenkomst met de nabestaanden. Veel duidelijkheid kan hij hen niet bieden: ‘Die dagen waren bomvol, maar zeker die maandag was van 's morgens vroeg tot 's avonds laat één grote bonk ellende.’
Gelukkig komt 's nachts het verlossende telefoontje. De treinen met de stoffelijke resten van de slachtoffers zijn onderweg naar veilig gebied. Rutte: ‘Het gaan rijden van de trein was de eerste grote doorbraak. Dit betekende een begin van de hereniging tussen de nabestaanden en de slachtoffers.’
Dat nachtelijke telefoontje maakt veel bij Rutte los: ‘Het is niet zo dat ik vaak tranen met tuiten huil, maar dat was wel zo'n moment. We moeten nog helemaal naar de gerechtigheid, maar dan heb je ieder geval die eerste stap gezet.’
'Er was een begin van de hereniging tussen de nabestaanden en de slachtoffers'
Eenzame momenten
Door de vliegramp met MH17 komt er veel op Rutte af: ‘Ik hoop dat ik ook vóór 17 juli 2014 wel in staat was om de enormiteit te ervaren, maar het heeft mij in de baan wel veranderd.’
Het telefoontje over de treinen was een schakelmoment: ‘De meest eenzame momenten zijn daarna wel geweest. Dat was het telefonisch overleg met Poetin of we het voor elkaar krijgen, maar ook het besluit om uiteindelijk mensen dat gebied in te sturen. Ik vond dat ontzettend spannend.’
'MH17 was de grootste crisis in mijn politieke carrière'
De grootste crisis
Voor Rutte was de MH17 ramp de grootste crisis in zijn politieke carrière: ‘Het was de grootste crisis tot dat moment. Iets groters is er niet geweest en dit zal altijd in die veertien jaar dat ik deze baan doe by far nummer één blijven.’
De toekomstige baas van de NAVO bezweert dat het ‘MH17-boek’, ook na de rechtszaak, nooit dichtgaat: ‘Mijn opvolger zal dit als een absolute topprioriteit beschouwen om - zodra er weer iets kan worden bijgedragen - het in goede banen te leiden. Om dat te doen en om er te zijn voor de nabestaanden.’
De echo van MH17
KRO-NCRV staat met De echo van MH17 stil bij de 10-jarige herdenking. Met nabestaanden en andere professioneel betrokkenen wordt een reconstructie gemaakt van de belangrijkste sleutelmomenten in de afgelopen tien jaar.
Van de eerste paniek en chaos, tot identificatie en afscheid. Van de zoektocht naar gerechtigheid tot het voorzichtig vooruit durven kijken en het toeleven naar de 10-jarige herdenking van de MH17 crash. Een serie over verlies en heimwee maar ook over doorleven en veerkracht.
De echo van MH17 is vanaf maandag 15 juli dagelijks te zien bij KRO-NCRV om 22.10 uur op NPO 2 of vooruit te kijken op NPO Start (vanaf 15 juli de eerste drie afleveringen).
In de gelijknamige podcast geeft Herman van der Zandt met nabestaanden context en duiding bij vier cruciale MH17 momenten. Beschikbaar vanaf maandag 15 juli via NPO Luister en de bekende podcastkanalen.
Niets missen van de mooiste documentaires?
Schrijf je in voor de KRO-NCRV nieuwsbrief
