Wat is fluoride?

Fluoride is een mineraal dat van nature in water, lucht en gesteente voorkomt. Het zit ook in kleine hoeveelheden in eten, zoals vis, granen en thee. Voor tandpasta wordt fluoride vaak gehaald uit mineralen zoals fluoriet. Dit is meestal natriumfloride.  

Tandpastafabrikanten voegen fluoride toe aan tandpasta omdat het helpt tandglazuur te remineraliseren. Dat wil zeggen: het herstelt kleine beschadigingen in het glazuur voordat er gaatjes ontstaan. Daarnaast maakt het je tanden ook beter bestand tegen zuur dat door bacteriën wordt geproduceerd. 

Wat zeggen tandartsen?

Tandarts Simone Cuijpers legt uit dat bacteriën in je mond suikers omzetten in zuren. ‘Die zuren lossen je glazuur langzaam op. Fluoride bouwt die mineralen weer op en herstelt het glazuur.’

Speeksel doet dit werk ook, maar dat is tegenwoordig niet genoeg. ‘Ons dieet zit vol suikers en zure dranken. Daardoor wordt je glazuur steeds aangevallen. Fluoride geeft je tanden de extra hulp die ze nodig hebben,’ legt Cuijpers uit.

Is fluoride giftig?

Op het internet gaan theorieën rond dat fluoride gevaarlijk zou zijn. Het zou je IQ verlagen, de functie van je schildklier verstoren, bot- en gewrichtsproblemen veroorzaken en in het ergste geval zelfs tot acute vergiftiging leiden. Maar wat is hiervan waar?

Volgens overheidsinstantie Waarzitwatin kan natriumfluoride inderdaad schadelijk zijn als je er (te) veel van binnenkrijgt. ‘Dit gaat echter om hoeveelheden fluoride die veel hoger zijn dan de fluoride die een volwassene normaal gesproken binnenkrijgt bij het tandenpoetsen.’ 

Tandarts Simone Cuijpers zegt: ‘Zelfs water kan gevaarlijk zijn als je er te veel van drinkt. Bij fluoride is dat net zo. Een hele tube tandpasta inslikken is niet veilig, maar de kleine hoeveelheden in tandpasta zijn volledig veilig.’

Fluoride in tandpasta

De bovengrens die vastgesteld is door de European Food Safety Authority (EFSA) voor een veilige inname van fluoride voor volwassen is 7 milligram per dag. Er is wettelijk vastgesteld dat tandpasta in Nederland maximaal 1500 ppm (parts per million) fluoride mag bevatten. Dit komt neer op zo’n 1,3 tot 2,5 milligram fluoride per poetsbeurt. 

Als je twee keer per dag je tandenpoetst zit je dus onder de veilige norm die door de EFSA is vastgesteld. Tandarts Simone Cuijpers zegt: ‘Daarbij spuug je de tandpasta ook weer uit na het poetsen.’ 

Maar hoe zit het dan met al die onderzoeken waar influencers naar verwijzen waaruit zou blijken dat fluoride gevaarlijk is? 

Onderzoeken 

Overheidsinstantie Waarzitwatin zegt hierover het volgende: ‘In onderzoeken met mensen waaruit blijkt dat natriumfloride schadelijk kan zijn, gaat het vaak om grote hoeveelheden in gebieden waar fluoride aan het drinkwater is toegevoegd. In Nederland wordt fluoride niet toegevoegd aan het drinkwater.’  

In grote delen van de Verenigde Staten, Australië, Singapore en Ierland is het wel gewoonlijk om fluoride aan het drinkwater toe te voegen. Maar ook dan is dit vaak op basis van maximaal toegestane normen die veilig bevonden zijn.

En kinderen?

Voor kinderen is het belangrijk om een tandpasta met minder fluoride te gebruiken. Zij slikken soms tandpasta door, waardoor verkleuringen in het glazuur kunnen ontstaan. Dit wordt fluorose genoemd. ‘Gebruik voor kinderen speciale tandpasta’s en let op dat ze maar een klein beetje gebruiken,’ zegt tandarts Simone Cuijpers. 

Kindertandpasta bevat over het algemeen een lagere concentratie fluoride, vaak zo’n 500- tot 1000 ppm, maar de exacte concentratie staat altijd op de verpakking vermeld. 

Kun je zonder fluoride?

Er zijn tandpasta’s te koop zonder fluoride, bijvoorbeeld met hydroxyapatiet. Maar volgens tandarts Simone Cuijpers is dat niet voor iedereen een goed idee. ‘Die alternatieven zijn minder goed onderzocht en niet zo effectief als fluoride. Als iemand zonder fluoride poetst, zie je dat meteen aan hun tanden. Ze hebben vaak meer gaatjes en zwakker glazuur.’ 

‘Zonder fluoride poetsen kan alleen als je extreem goed poetst, weinig suikers eet en weinig eetmomenten hebt op een dag. Voor de meeste mensen is dat niet haalbaar,’ vervolgt Cuijpers. 

Fluoride: giftig of niet?

Tandartsen en onderzoekers zijn het erover eens dat je als volwassene zonder risico twee keer je dag kunt poetsen met tandpasta die fluoride bevat. De meeste tandartsen raden dan ook aan om juist tandpasta mét fluoride te gebruiken, omdat het tandbederf kan voorkomen. 

‘Vooral met ons suikerrijke dieet biedt fluoride extra bescherming. Alternatieven zijn er, maar die hebben minder bewezen effect,’ aldus tandarts Simone Cuijpers.