Tandpasta is bij uitstek het middel om onze tanden te reinigen. Maar bij zo'n 55 procent van de tandpasta's voegen producenten bewust plastics toe. Dus is het vooral schone schijn wat onze tanden doet blinken? Keuringsdienst van waarde gaat op onderzoek uit.
Samenvatting
- Ongeveer 55% van de tandpasta's bevat bewust toegevoegde microplastics voor functies zoals scrubben.
- Microplastics spoelen weg in het riool en dragen bij aan milieuvervuiling.
- In de periode van 4 tot 12 jaar is het verboden voor fabrikanten om nog microplastics toe te voegen aan tandpasta.
- Consumenten kunnen microplastics in tandpasta herkennen aan specifieke ingrediënten of door de Beat the Microbead app te raadplegen.
- Voortaan plasticvrije tandpasta? Controleer dan op keurmerken.
Microplastics zijn kleine plasticdeeltjes van minder dan 5 millimeter groot. En vaak zijn ze zo klein, dat ze met het blote oog onzichtbaar zijn. Deze microplastics worden aan vele verzorgingsproducten en cosmetica toegevoegd. Zo ook bij tandpasta’s die in Nederland verkrijgbaar zijn.
Microplastics: de 'bloem en eieren' in tandpasta
Waarom voegen fabrikanten deze microplastics toe?
Volgens de Nederlandse Cosmetica vereniging (NCV) doen ze dat niet om kosten te besparen, maar vanwege de essentiële functies van tandpasta. De plastics hebben een rol als scrub-, verdikkings- en oplosmiddel. Ook zorgen ze voor verbeterde houdbaar en textuur.
De NCV vergelijkt het met het bakken van een cake: microplastics vervullen de rol van bloem of eieren. Als je deze ingrediënten weghaalt, mislukt de cake. Ze beweren dat microplastics door hun veelzijdige eigenschappen niet zomaar te vervangen zijn, vooral niet als je een product met dezelfde kenmerken wilt behouden.
'We zijn bezorgd over onnatuurlijke stoffen waarvan we niet weten of ze afbreekbaar of giftig zijn'
Het afvoerputje met rampzalige gevolgen
Wanneer je tandpasta met microplastics gebruikt, spoelen deze plastics elke keer weg via het afvoerputje. Microplastics zijn niet afbreekbaar. Doordat ze in kleine deeltjes uiteenvallen, is het onmogelijk ze volledig op te ruimen.
Het afvoerputje leidt via het riool naar de oceaan, met grote gevolgen voor dieren, rivieren, lucht, bodem en uiteindelijk ons voedsel. Microplastics zijn ook al in het menselijk bloed aangetroffen. Hier wordt nu nog onderzoek naar gedaan, dus over gezondheidsrisico’s valt nog weinig te zeggen.
De Europese Commissie ziet ook in dat plastics allesbehalve fantastic zijn. Zij hebben onlangs een wet ingevoerd om het bewust toevoegen van microplastics te verbieden. Al geldt voor cosmetica - en dus tandpasta - nog een overgangsperiode van vier tot twaalf jaar.
Gedurende deze periode hebben producenten de tijd om duurzame alternatieven te ontwikkelen. Dit betekent dat je tandpastatube nu nog zowel tandpasta als microplastics kan bevatten.
500 soorten microplastics
Volgens het productoverzicht van Plastic Soup Foundation bevat nu zo'n 55 procent van de 300 in Nederland verkrijgbare tandpasta's microplastics.
In samenwerking met de European Chemical Agency is een lijst samengesteld van meer dan 500 microplastic ingrediënten die in cosmetica gebruikt worden.
Beoordeling tandpasta
Plastic Soup Foundation hecht grote waarde aan de beoordeling van plastics. Het is essentieel om vast te stellen of ze giftig zijn, biologisch afbreekbaar, of een gezondheidsrisico voor mensen vormen. Zij labelen cosmetica en tandpasta's als volgt.
Informatie over microplastics blijft geheimzinnig
De Nederlandse Cosmetica Vereniging heeft kritiek op het productoverzicht van Plastic Soup Foundation. Zij zeggen dat op basis van alleen de naam van een ingrediënt het onmogelijk is om te bepalen of het een microplastic is. Het beste kan je volgens hen op de website van de tandpastamerken kijken. Zij weten het best of er microplastics in de producten verwerkt zijn.
Dat is precies waar Jeroen Dagevos (Hoofd Programma's van Plastic Soup Foundation) kritisch over is: ‘De merken weten vaak zelf of er microplastics in de producten zitten. Alleen wordt het niet gedeeld. Onze lijst met microplastics is langer, omdat we bezorgd zijn over andere onnatuurlijke stoffen waarvan we niet weten of ze afbreekbaar of giftig zijn.'
Hij vervolgt: 'Daarom zetten wij verdachte onnatuurlijke stoffen ook op de lijst. Totdat de fabrikanten over de brug komen met meer informatie.’
Zo herken je microplastics in tandpasta
Hoe herken je of er microplastics in je tandpasta aanwezig zijn? Op de ingrediëntenlijst van je tandpasta kun je plastic herkennen aan de namen: acrylaat, carbomer, ethyleen, methyl methacrylaat cross polymeer, polyethyleen, polypropyleen, poly-vinyl en PVP.
Wil je de zoektocht makkelijker maken? Controleer dan jouw tandpasta met de tool van Plastic Soup Foundation: Beat the Microbead. Je ziet dan direct of je tandpasta microplastics bevat.
Dit zijn de keurmerken voor plasticvrije tandpasta
Wil je voortaan tandpasta zonder microplastics? Let dan op de ecologische keurmerken op de verpakking. Zoals: Europees Ecolabel, Demeter, Cosmos Organic, Nordic Ecolabel, NaTrue en Zero Plastics Inside.
Merken overwegen duurzamere opties
Dagevos gaat er wel vanuit dat na de overgangsperiode van vier tot twaalf jaar microplastics grotendeels zijn verdwenen.
Hij legt uit: ‘Sommige fabrikanten zijn al gestopt met het gebruik van microplastics. Andere grote merken zijn nog in de overgangsfase en zoeken naar duurzamere opties.’
Kortom, microplastics in tandpasta zorgen voor de nodige milieuschade. Toch is de overgang ingezet naar een microplastic-vrije toekomst. Tot die tijd kun je tandpasta checken op een echte schone poetservaring.
Als eerste Keuringsdienst van waarde nieuws ontvangen?
Schrijf je dan in voor de Eerlijker Eten nieuwsbrief! Al duizenden mensen gingen je voor.
