Wat is lactose eigenlijk? 

Lactose is een suiker - ook wel melksuiker genoemd - die van nature voorkomt in de melk van alle zoogdieren. Het zit dus in koemelk en andere zuivelproducten, maar ook in moedermelk. Mensen zijn dan ook niet vanaf de geboorte lactose-intolerant.

Zonder lactase geen lactose 

De meeste baby’s maken van nature het stofje lactase aan, een enzym dat lactose afbreekt. Naarmate je ouder wordt, kan de natuurlijke productie van lactase afnemen. Als dit het geval is, kan je lichaam de lactose in melk, yoghurt of andere zuivel niet verteren, en ben je lactose-intolerant. 

Bij lactose-intolerantie horen klachten als buikpijn, een opgeblazen gevoel en diarree als. Maar is lactose-intolerantie echt zo’n veelvoorkomend probleem?

Verschil per regio 

Lactose-intolerantie komt een stuk minder voor bij Noord-Europeanen dan in Azië, Afrika en Zuid-Amerika. Volgens de Rijksuniversiteit Groningen is in Nederland één op de twintig mensen lactose-intolerant. Wereldwijd ligt dit percentage veel hoger: zo’n 70 procent. De mate van intolerantie verschilt echter per persoon.

Niet iedereen ervaart klachten 

Voor de meeste mensen is het dan ook niet nodig om producten met lactose helemaal te mijden. Het kan zelfs zijn dat je een lichte vorm van lactose-intolerantie hebt zonder het te weten.

Gemiddeld genomen kunnen mensen met een lactose-intolerantie tien tot vijftien gram lactose consumeren zonder klachten te krijgen. Dit staat gelijk aan een grote mok melk.

Wil je liever helemaal geen lactose, maar geef je melk, yoghurt, kwark of ijs liever niet op? De schappen liggen inmiddels vol lactosevrije alternatieven. Maar hoe maken ze zuivel zonder lactose? 

Simpel zat

Om melk en andere zuivelproducten lactosevrij te maken, voegen fabrikanten lactase toe aan de zuivel. Dit enzym breekt de lactose in de melk af en zet het om in de suikers glucose en galactose. Het werk dat je lichaam normaliter van nature doet, wordt nu door de fabrikant gedaan. Handig voor mensen met een lactose-intolerantie, aangezien hun lichaam dit zelf niet kan. 

Waarom smaakt lactosevrije melk zoeter?

Lactosevrije melk heeft een iets zoetere smaak dan reguliere koemelk. Dit komt doordat lactose minder zoet is dan de suikers waar het in wordt afgebroken: glucose en galactose. Maar zit er dan meer suiker in lactosevrije melk? 

Ondanks dat lactosevrije melk zoeter is van smaak, bevat het juist minder suiker. Als je kijkt naar de voedingswaarden, bevat 100 milliliter halfvolle lactosevrije melk zo’n 2,3 tot 3 gram suiker. Bij reguliere halfvolle melk is dit zo’n 4,5 tot 5 gram. 

Ultrafiltratie

Maar er is nog een andere methode. Naast het toevoegen van lactase kunnen fabrikanten tegenwoordig ook de lactose uit de melk filteren via een proces genaamd ultrafiltratie. 

Hierbij wordt de melk door een membraan geperst dat de lactose verwijdert. De verwijderde lactose wordt vervolgens gebruikt in flesvoeding voor baby’s, omdat lactose een belangrijke energiebron is voor baby's. Zo krijgt de lactose toch nog een nuttige bestemming. 

Vrijwel dezelfde productiemethode

Lactose zit dus van nature in zuivelproducten als melk, yoghurt, kaas en boter. De meeste Nederlandse zullen dit zonder problemen kunnen eten. Gelukkig zijn er voor de mensen met een intolerantie tegenwoordig voor de meeste zuivelproducten lactosevrije varianten. Deze worden op dezelfde manier gemaakt als de variant met lactose, maar veelal met de toevoeging van lactase.