Mosselzaad uit de Waddenzee

De naam ‘Zeeuwse mossel’ roept beelden op van mosselen die geboren en getogen zijn in de Zeeuwse wateren. Toch blijkt het niet zo simpel te zijn. De meeste Nederlandse mosselen beginnen hun leven namelijk in de Waddenzee als mosselzaad. Zodra mosselvissers het mosselzaad uit de Waddenzee opvissen, gaat het naar de kweek om daar tot volwassen mossel uit te groeien.

Gekweekte mosselen

Verreweg de meeste mosselen die we in Nederland eten, worden gekweekt op percelen. Dit zijn een soort akkers in de zee. Zo weet de mosselman precies waar de mosselen liggen die groot genoeg zijn voor consumptie. Deze kweekpercelen kunnen zich in Zeeland bevinden, maar het overgrote deel ligt in de Waddenzee. Het ondiepe water van de Waddenzee is namelijk uitermate geschikt voor een snelle groei van de mossel.

Verwatering mosselen

Zodra de mosselen groot genoeg zijn, worden ze naar Zeeland vervoerd om de rest van hun tijd door te brengen in de Zeeuwse wateren. Door de zwakkere stroming en het diepere water in de Oosterschelde kan de mossel zichzelf schoonspoelen en ontdoen van zand. Dit proces heet verwatering. Maar hoelang moet een mossel in Zeeland verblijven voordat hij Zeeuws genoemd mag worden? 

Mosselverwerker Caroline Verwijs zegt in de Keuringsdienst van Waarde-uitzending: ‘Dat kan ik je niet exact zeggen, want daar zijn geen regels voor. Het belangrijkste is dat de verwatering, ongeacht waar de mossel vandaan komt, altijd in Zeeland plaatsvindt.’

Duitse oesters met Zeeuwse stempel

Door het gebrek aan strikte regelgeving mogen ook mosselen uit Ierland, Duitsland of Denemarken Zeeuwse mosselen genoemd worden, mits ze verwaterd zijn in Zeeland. 

De Nederlandse wateren zijn volgens mosselhandelaren te klein om aan de vraag naar Zeeuwse mosselen te voldoen. Vandaar dat ze mosselen uit andere landen importeren. Maar hoe lang liggen die mosselen precies in het Oosterscheldewater voordat ze Zeeuws genoemd mogen worden?

Geen wettelijke regels voor de verwateringsduur

Marine-onderzoeker Marnix Poelman zegt: ‘Alle mosselen die verwaterd zijn in de Oosterschelde mogen het label Zeeuws krijgen, ongeacht hoe lang ze daar gelegen hebben. Er zijn geen wettelijke regels voor die verwateringsduur.’

Mosselverwerker Caroline Verwijs zegt: ‘De mosselen verwateren bij ons minimaal twaalf uur, maar vaker is dit 24 of 36 uur. Ze worden in grote bassins continu voorzien van gezuiverd Oosterscheldewater. Hoe schoner het water dat de mossel binnenkrijgt, hoe schoner de mossel wordt.’

‘Deze mosselen krijgen bij ons het label ‘verse mosselen’, maar ze zouden ook Zeeuwse mosselen mogen heten,’ aldus Caroline Verwijs.

Zeker Zeeuws

Marnix Poelman zegt: ‘Mosselen met het keurmerk ‘Zeker Zeeuws’ moeten daarentegen minimaal drie weken in de Oosterschelde verwaterd zijn.’

Deze mosselen zijn echter niet altijd in Zeeland geboren en getogen. Het mosselzaad kan namelijk net zo goed uit de Waddenzee komen. Voormalig bestuurslid van het keurmerk Zeker Zeeuws, Erwin Bastemeijer zegt: ‘Volgens onze richtlijnen is het vooral belangrijk dat de mosselen uit Nederland komen.’

Maar kun je dan niet net zo goed naar het land van herkomst op de verpakking kijken? Er liggen ook Nederlandse mosselen in de schappen die dit keurmerk niet dragen. Mosselvisser Jos Steketee zegt: ‘Onze mosselen liggen minimaal een jaar in de Oosterschelde, maar krijgen dit keurmerk niet.’

De mosselman is de draad ook kwijt

Het is moeilijk te zeggen hoe Zeeuws Zeeuwse mosselen echt zijn. De mosselman weet het zelf vaak ook niet meer. Als je het belangrijk vindt dat je mossel van Nederlandse bodem komt, kun je op de verpakking naar het land van herkomst kijken. Dit moet namelijk altijd vermeld staan.

Staat er bij het land van herkomst Ierland, Duitsland of Denemarken, maar draagt de mossel wel het stempel Zeeuwse mossel? Dan heeft de mossel slechts kortstondig in Oosterscheldewater gelegen.