‘Verbeter je weerstand!’ Deze boodschap siert menig billboard langs de weg, vergezeld met een afbeelding van een potje kleurrijke multivitaminen. Van A tot Z ben je dan bewapend tegen herfst- en wintervirussen. Kunnen we dit als waarheid slikken? Of ligt het toch anders? Keuringsdienst van waarde gaat op onderzoek uit.
Samenvatting
- Als je gezond en gevarieerd eet, dan zijn multivitaminen overbodig. Dit geldt voor het overgrote deel van de mensen.
- Vitamine D is de grote uitzondering: die krijg je niet altijd voldoende binnen
- Het slikken van extra multivitaminen biedt geen extra voordelen. Als je toch wil gebruiken, houd je dan aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid
- Soms wordt het slikken van extra supplementen wel geadviseerd, zoals bij een extreem afvaldieet.
Wat is weerstand?
Als de herfst aanbreekt, brengen we meer tijd binnen door, dicht op elkaar in slecht geventileerde ruimtes. Dit is hét seizoen van verkoudheidsvirussen. Het lichaam beschikt over verschillende systemen om te voorkomen dat we ziek worden door bacteriën en virussen.
Als er toch indringers door onze verdediging glippen, komt ons immuunsysteem in actie. Bij een goed functionerend immuunsysteem zijn de gevolgen van een infectie beperkt.
Hoe zorg je ervoor dat je je weerstand – de effectiviteit van je immuunsysteem – ondersteunt? Dat kan je bijvoorbeeld doen door regelmatig te bewegen, genoeg te slapen en gezond te eten.
Vitaminen voor normale werking immuunsysteem
Wat houdt ‘gezond eten’ dan precies in? En zijn daar extra vitamines bij nodig? Iris Groenenberg, kennisspecialist Voeding en Gezondheid bij het Voedingscentrum, geeft antwoord: ‘Alle essentiële voedingsstoffen zijn natuurlijk nodig, zoals koolhydraten, gezonde vetten, eiwitten, vitamines en mineralen.'
Groenenberg vervolgt: 'Bepaalde vitaminen dragen bij aan de normale werking van het immuunsysteem, waaronder vitamine A, C, B6 en B12, foliumzuur en vitamine D. Maar gezond eten is meer dan deze vitaminen binnenkrijgen voor je weerstand; het gaat om het voedingspatroon in zijn geheel.’
Bij vitamine D geldt er een specifiek advies. Genoeg vitamine D binnenkrijgen via zonlicht en goede voeding zijn belangrijk voor sterke botten, maar toch kan het zijn dat je extra vitamine D via een supplement nodig hebt. Ook gelden er speciale adviezen voor baby's tot drie maanden, veganisten en vrouwen die zwanger willen worden.
Zijn de potjes met multivitaminen voor de rest van de mensen dan overbodig? Groenenberg vindt van wel. Zij stelt dat je door gezond en gevarieerd te eten, volgens de Schijf van Vijf, voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt.
Méér supplementen slikken, zorgt niet voor méér effect.
Minder strikte naleving is geen direct tekort
De NPN, die producenten van voedingssupplementen vertegenwoordigt, sluit zich aan dat gezond en gevarieerd eten in principe de basis is. Toch stellen zij dat veel Nederlanders niet volgens deze voedingsaanbevelingen eten en dus ‘een aanvulling nodig of nuttig kunnen zijn’.
Volgens onderzoek van het RIVM eten maar weinig volwassenen in Nederland genoeg van wat aanbevolen is. Dit verschilt van 10 tot 50 procent voor verschillende soorten voedingscategorieën. Bijvoorbeeld, het advies is om elke dag minstens 250 gram groenten te eten en 90 gram volkorenproducten, zoals brood of pasta.
Groenenberg geeft toe dat niet iedereen de voedingsadviezen helemaal volgt. Maar ze zegt dat dit meestal geen probleem is. ‘De aanbevelingen bevatten marges, zodat ze voor vrijwel elke groep mensen voldoende zijn. Niet altijd de aanbevolen hoeveelheden voedingsstoffen binnenkrijgen betekent dus niet automatisch een tekort. Daar spreek je van als iemand gezondheidsproblemen krijgt, en dan kan een dokter extra vitamines of mineralen aanraden.’
Bijvoorbeeld aan vrouwen die hevig menstrueren en weinig ijzer via voeding binnenkrijgen.
Aanpassingen in voedingspatroon
Groenenberg stelt: ‘Mensen die nu niet geheel volgens de aanbevelingen eten adviseren we niet om supplementen te nemen, maar om aanpassingen in het voedingspatroon te maken. Dat levert op lange termijn meer op, zo vermindert het de risico’s op chronische ziekten, zoals kanker en diabetes. Ons advies is om aan je leefstijl te werken, niet om een oplossing in pillen te zoeken.’
Wat vindt Groenenberg van het feit dat 6 op de 10 gebruikers multivitaminen 'voor de zekerheid' slikken? ‘Voor veel mensen is het niet nodig om voor de zekerheid supplementen te nemen. Het is zonde van je geld, omdat het waarschijnlijk niets extra's doet.’
Als je toch supplementen wilt gebruiken, is het advies om je aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid te houden. Er zijn namelijk bepaalde supplementen die te hoge doseringen bevatten en dat kan schadelijk zijn voor je gezondheid. Bovendien: méér slikken, zorgt niet voor méér effect.
Soms worden supplementen wel geadviseerd
Toch zijn er uitzonderingen waarbij het via voeding niet mogelijk is om genoeg voedingsstoffen binnen te krijgen, en dan wordt het gebruik van een supplement wél (tijdelijk) geadviseerd.
Iris Groenenberg: ‘Ouderen die tijdelijk bijvoorbeeld heel weinig kunnen eten of mensen met een heel eenzijdig voedingspatroon, wat je bijvoorbeeld wel eens ziet bij alcoholisten of mensen die langdurig een extreem afvaldieet volgen.’
Kortom: wil je werken aan je weerstand? Eet voldoende en gevarieerd. Extra pilletjes zijn dan overbodig. Sommige groepen moeten wel extra supplementen slikken (om andere redenen), bijvoorbeeld vitamine D.
Als eerste Keuringsdienst van waarde nieuws ontvangen?
Schrijf je dan in voor de Eerlijker Eten nieuwsbrief! Al duizenden mensen gingen je voor.
