Van vegagehakt tot namaakmelk, in koeienletters staat het op vele vega-fabricaten: ‘met vitamine B12’. Van nature verstopt in vlees of zuivel. Bij vervangers is het toegevoegd. Maar wat is het eigenlijk? Keuringsdienst van waarde stelt een simpele vraag en komt erachter dat zelfs de koe niet zonder supplementen kan.
Wat is de functie van vitamine B12?
Vitamine B12 is een essentiële vitamine voor onze stofwisseling. Het zorgt voor de aanmaak van rode bloedcellen, die zuurstof door het bloed vervoeren. Daarnaast is vitamine B12 belangrijk voor het behoud van gezonde zenuwcellen.
Aangezien vitamine B12 alleen in dierlijke producten zit zoals zuivel, vlees, vis en eieren, voegen fabrikanten van vega-producten deze vitamine toe aan vleesvervangers en plantaardige melk.
Vleesvervangers hebben een slecht imago
Vleesvervangers en plantaardige melk hebben hierdoor in bepaalde kringen een slecht imago gekregen. Vega-fabricaten zouden onnatuurlijk zijn omdat alle vitamines en mineralen toegevoegd worden. Maar hoe belanden die vitamines en mineralen eigenlijk in vlees en melk?
Koeien eten van nature meer dan alleen gras
Net als mensen krijgen ook koeien veel van hun vitamines en mineralen binnen via een divers dieet en gezonde levensstijl.
Biodynamische boer Ben van Tilburg zegt in de Keuringsdienst van waarde-uitzending: ‘Mijn koeien grazen een groot deel van het jaar in de weide. Deze weide bestaat voor tweederde uit gras, het resterende groen zijn kruiden en bloemen.’
‘In die bloemen en kruiden zitten andere mineralen dan in gras, zoals ijzer, selenium en mangaan. Dat heeft de koe allemaal nodig om gezond te blijven,’ aldus Van Tilburg.
Hoe haal je de meeste melk uit een koe?
Het gros van de koeien in ons land hebben daarentegen niet zo’n gevarieerd dieet. Van Tilburg zegt: ‘De meeste melkveehouders hebben alleen maar gras in het land staan. Dit zorgt namelijk voor een hogere melkproductie.’
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek gaf een koe in 1910 iets meer dan 2.500 liter melk per jaar. Dit is inmiddels toegenomen naar zo’n 9.000 liter per jaar.
Koeien zitten ook aan de voedingssupplementen
Omdat de meeste koeien een eenzijdig dieet volgen, en ze optimaal moeten leveren, krijgen ze naast gras ook krachtvoer en voedingssupplementen toegediend.
Melkveehouder Jorrick Tromp zegt: ‘Koeien zijn topsporters. Onze koeien leveren vijftig tot zeventig liter melk op een dag. Om al deze extra melk te produceren, hebben koeien ook extra mineralen nodig.’
De vitamines en mineralen die een koe normaliter uit bloemen en kruiden zouden halen, worden nu aangevuld met supplementen. Met alleen gras haalt zij haar melkquotum niet. Voor vlees geldt hetzelfde verhaal, Maar waar komen al die potjes, pilletjes en poedertjes vandaan?
Mineralen van over de hele wereld voor Hollandse melk
Wiebe Tromp is handelaar van veevoersupplementen en zegt in de Keuringsdienst van waarde-uitzending dat hij 150 tot 200 verschillende mineralen en vitamines in zijn productiecentrum heeft liggen.
‘Die grondstoffen komen van over de hele wereld. En er komen er elk jaar weer nieuwe bij,’ aldus Tromp.’ Van vitamine E tot D, ijzersulfaat tot jodium. Wiebe Tromp heeft het allemaal. En vitamine B12 dan?
Wat doen metalen uit Congo en Peru in Hollandse melk?
Ook de koe moet eraan geloven: supplementen slikken. Met alleen gras haalt zij haar melkquotum niet. Voor vlees geldt hetzelfde verhaal. Maar wat voor potjes, pilletjes en poedertjes zijn er dan allemaal op de markt, en waar komen die vandaan?
Bacteriën zijn verantwoordelijk voor de aanmaak van vitamine B12
Wiebe Tromp heeft geen vitamine B12 in zijn opslag. Wel heeft hij kobalt: met dat stofje maken koeien vitamine B12 aan.
Voedingsdeskundige Jaap Seidell zegt in de Keuringsdienst van waarde-uitzending: ‘Vitamine B12 is een heel speciaal en complexe vitamine. Koeien maken dit niet zelf aan, maar bacteriën in de maag van de koe. Als die bacteriën niet genoeg voedingsstoffen hebben, kun je kobalt aan koeien geven zodat die bacteriën vitamine B12 kunnen maken.’
Maar hoe komen producenten van vega-fabricaten dan aan al die vitamine B12 voor vleesvervangers en plantaardige melk?
Gekweekte bacteriën
Microbioloog Eddy Smid zegt over vitamine B12 in vega-fabricaten: ‘Tegenwoordig kunnen we industrieel op grote schaal vitamine B12 produceren. Dat doen we door gebruik te maken van bacteriën en kobalt, waarbij we micro-organismen op grote schaal kweken. Uit die gekweekte micro-organismen halen ze de vitamine B12 voor supplementen, vleesvervangers en havermelk.’
Maakt het uit of je B12 uit melk of havermelk haalt?
De vitamine B12 die in havermelk en vegaburgers zit, is moleculair gezien identiek aan de B12 die in koemelk zit. En er hoeft geen koe aan te pas te komen. De wetenschap heeft als het ware de maag van een koe kunnen nabootsen in het laboratorium.
Havermelkmaker Boris de Lorm zegt: ‘Je kunt je als consument afvragen wat natuurlijk is. De meeste koeien leiden ook geen natuurlijk leven.’ Het gros van de koeien krijgt immers allerlei voedingssupplementen gevoerd.
Supplementen zijn de standaard
Of je vitamine B12 slikt als supplement, het toegevoegd wordt aan je vegaburger of ‘van nature’ in je melk zit, je krijgt hoe dan ook je dagelijkse dosis vitamine B12 via supplementen binnen.
Meer van Keuringsdienst van waarde weten?
Schrijf in je voor de nieuwsbrief Groener eten & leven. Al duizenden mensen gingen je voor!
