Het prijsverschil onder de loep  

Niet alleen smaken verschillen: ook de prijzen van pindakaas lopen flink uiteen. Ga je voor een simpele versie van het huismerk? Dan betaal je 2,65 euro per kilo. Een soortgelijke pot van het A-merk kost 9,97 euro per kilo.   

Gaat je voorkeur uit naar extra crunchy pindakaas? Dan betaal je ineens 17,86 euro per kilo. Maar het zijn niet enkel potten met extra stukjes pinda die een meerprijs hebben.  
  
Ook de creamy versie van het A-merk blijkt – met een kiloprijs van 17,69 - zo’n 80 procent duurder te zijn dan de klassieker. Vanwaar dit enorme prijsverschil? We pakken de ingrediëntendeclaratie erbij. 

Wat zit er eigenlijk in een pot pindakaas?   

Het zal je niet verbazen dat het hoofdingrediënt in pindakaas pinda’s zijn. Sommige pindakaas bevat enkel gemalen geroosterde pinda’s. Dat noemen ze ‘100% pindakaas’. Staat deze term niet op de pot? Dan is de gemalen pindamassa vaak aangevuld met suiker, olie en/of zout.  

De klassieke pindakaas van het A-merk bevat 85 procent pinda’s, plantaardige olie (raapzaad, soja, volledig geharde palm) en zout. En de extra crunchy variant dan?

Die bestaat uit exact dezelfde ingrediënten: 85 procent pinda’s, dezelfde plantaardige oliën en zout. Alleen de ‘creamy’ pot wijkt af: 74 procent pinda's, dezelfde plantaardige oliën, dextrose en zout.   

De ingrediënten lijken dus nauwelijks een rol te spelen in het prijsverschil. Misschien verklaart het productieproces de hogere prijs?  

Pindakaas in drie stappen  

Het productieproces van pindakaas is vrij simpel. Je roostert de pinda’s, vermaalt deze tot een gladde pasta, roert er eventueel wat olie, suiker en zout doorheen en voilà, het is klaar om in een pot te stoppen. Maar hoe maken ze dan die de extra crunchy of creamy variant?  

Je zou denken dat minder fijnmalen zorgt voor pindakaas met stukjes, en dat het productieproces daardoor korter en dus goedkoper is. Toch vergt het maakproces van extra crunchy pindakaas juist een extra stap.   
  
Pindakaasproducenten voegen namelijk op het eind extra fijngemalen pinda’s toe om een bite te creëren. Maar verklaart deze extra productiestap echt een prijsverschil van 80 procent?  

Kleinere oplages  

Retaildeskundige Paul Moers geeft aan dat de extra creamy of extra crunchy pindakaas in veel kleinere oplages gemaakt wordt. ‘Veel lagere volumes betekenen ook een hoger kostenplaatje.’  
  
‘Daarnaast moeten ze de lijn stil leggen en alles schoonspoelen – ook wel flushen genoemd – voor de productie van deze speciale varianten,’ legt Moers uit. ‘Dit kost inderdaad meer capaciteit.’  
  
Maar is een prijsverschil van 80 procent volledig door het productieproces te rechtvaardigen?  

Bij huismerken geen hoofdprijs  

Als we de huismerkvarianten pindakaas vergelijken, dan zien we iets opvallends. Daar verschillen de prijzen tussen klassiek, crunchy of creamy nauwelijks tot niets met de klassieke pindakaas. En dat terwijl ook zij - net als het A-merk - een aangepast productieproces hebben.  

Kleinere batches maken het productieproces in theorie duurder, maar verklaren dus niet het volledige prijsverschil van het A-merk. Retaildeskundige Paul Moers: ‘30 tot 35 procent van het prijsverschil kun je rekenen voor extra productiekosten.’   

Volgens Moers draait het vooral om de meerwaarde die consumenten ervaren: de ‘toegevoegde waarde’. ‘Die verklaart de overige 65 tot 70 procent van de meerprijs.'  

Het idee van een ‘handgemaakte’, ‘authentieke’ of ‘exclusieve’ pindakaas geeft een luxe gevoel. ‘Deze toegevoegde waarde verkoopt; het is natuurlijk vooral marketing om meer geld binnen te krijgen’, aldus Moers.  

Hoe zit het nu?  

Waarom je meer betaalt voor je pot creamy of crunchy pindakaas? Enerzijds is pindakaas met stukjes inderdaad bewerkelijker, exclusiever en daarom prijziger. Anderzijds zijn we simpelweg ook bereid om te betalen voor de luxe, exclusiviteit en mooie Engelse termen.  

Of die extra smeuïgheid of knapperigheid het prijskaartje rechtvaardigt? Dat bepaal je uiteindelijk zelf. Over smaak valt immers niet te twisten.