Een man die eind jaren tachtig met zijn vrouw naar het Rijnstate ging voor IVF, ontdekte dat er met zijn zaad een donorkind is verwekt. De behandelend arts van het IVF-stel heeft het zaad van de man zonder toestemming ingevroren en drie jaar daarna gebruikt als donorzaad. Dat blijkt uit onderzoek van KRO-NCRV in de documentaireserie Spoorloos onderzoekt: Sporen van een spermabank.
Heftige gevolgen
Het donorkind kampt met heftige gevolgen, omdat er aan vaderskant een erfelijke ziekte is doorgegeven aan haar en aan haar kind. ‘De ziekte kan leiden tot verlamming. Ik ervaar al klachten en ons jonge kind ook. We zullen hier levenslang mee te maken hebben’, vertelt ze.
Gesprekken met zeventig betrokkenen
De makers van de documentaire voerden gesprekken met zeventig betrokkenen. Daaruit kwamen nieuwe misstanden, tien jaar nadat de spermabank van het Rijnstate al eerder in opspraak kwam door overschrijdingen van het aantal kinderen per donor. De behandelend arts van het IVF-stel is dezelfde arts waar nu een onderzoek naar loopt vanwege het gebruik van eigen zaad.
Uit bronnen van de makers komt naar voren dat de inmiddels gepensioneerde gynaecoloog in de jaren tachtig kinderen blijkt te hebben verwekt met zijn eigen zaad. Daar stelde KRO-NCRV begin november dit jaar vragen over aan het Rijnstate.
‘Deze informatie is nieuw voor ons. Als nu blijkt dat toch een van onze artsen zelf doneerde, zouden wij dat uiteraard zeer verwerpelijk vinden en ons beraden op te zetten stappen’, was toen de reactie. Vrijdag 13 december 2024 gaf het Rijnstate aan hier pas net over gehoord te hebben.
Eigen zaad gebruikt
Ties van der Meer van Stichting Donorkind vertelt in de docuserie: ‘Wij hebben bevestiging dat er ook bij het Rijnstate een arts werkte die zijn eigen zaad heeft gebruikt.’ Van der Meer staat in contact met donorkinderen en ouders die te maken hebben met deze misstand.
‘Als je verwekt wordt door een zelf donerende arts en jouw bestaan eigenlijk geheim moest blijven, zit je in een lastige positie’, zegt Stichting Donorkind. ‘Veel donorkinderen hopen ondanks alles dat die arts hen toch wil ontmoeten. En willen hem dus niet voor de bus gooien.’
In de documentaireserie wordt duidelijk wat de impact van de spermabank is voor donorkinderen, hun ouders, de donoren zelf en oud-medewerkers van de spermabank.
'Wij hebben bevestiging dat er ook bij het Rijnstate een arts werkte die zijn eigen zaad heeft gebruikt'
Brief van familie-detective
De man wiens zaad is ‘gestolen’, hoorde in 2021 via een brief van een DNA-onderzoeker over deze misstand. ‘Ik geloofde het eerst niet, maar na het doen van de vaderschapstest kon ik er niet omheen’, vertelt de man.
‘Mijn hele leven staat op zijn kop. Het geeft onrust niet te weten wat er met mijn zaad is gebeurd en of er misschien nog meer donorkinderen mee zijn verwekt’, zegt hij. Advocaat Mark de Hek vertegenwoordigt de gedupeerden. ‘Tijdens een getuigenverhoor vroeg ik deze arts of hij zijn eigen zaad weleens had gebruikt. Hij antwoordde daar ontkennend op’, vertelt de Hek. De advocaat legt in aflevering 4 verder uit waarom hij dit vroeg.
De vierdelige docuserie Spoorloos onderzoekt: Sporen van een spermabank is vanaf dinsdag 17 december te streamen bij KRO-NCRV op NPO Start.
Als eerste op de hoogte van documentaires?
Schrijf je in voor de KRO-NCRV nieuwsbrief
