Vijftig miljoen kilo per jaar

Nederland is een georganiseerd en opgeruimd landje. Toch is zwerfafval nog steeds een hardnekkig probleem. Volgens schattingen belandt er in Nederland zo’n vijftig miljoen kilo zwerfafval per jaar op straat of in de natuur. En het wordt er niet minder op. Uit berekeningen van Milieu Centraal blijkt dat het zwerfafval in Nederland de afgelopen jaren met tien procent is toegenomen.
 

Plasticsoep

Al dat afval ziet er behoorlijk onverzorgd uit natuurlijk, maar het is vooral slecht voor het milieu. Door de wind komt veel van dit afval in de rivieren of de zee terecht waar het verandert in de bekende 'plasticsoep'. Dat is niet alleen slecht voor de dieren, maar ook voor ons. Mosselen, garnalen en andere zeedieren kunnen die kleine plasticdeeltjes in hun lichaam krijgen waardoor ze uiteindelijk ook in ons voedsel terechtkomen. Opruimen geslagen dus!

Tip 1: Geef het goede voorbeeld

Gooi nooit zomaar iets op straat. Zelfs het kleinste beetje afval kan al schadelijk zijn. Een stukje kauwgum bijvoorbeeld, vergaat pas na twintig jaar. Maar ook de schillen van je sinaasappel of banaan kun je beter in de prullenbak gooien. Ze vergaan misschien sneller, maar ze trekken ook ongedierte aan. Zorg dat je altijd een zakje bij je hebt waar je je afval in kan meenemen. Zo laat je op een positieve manier zien dat het anders kan.

Tip 2: Doe het met elkaar

Zie je tijdens je wandeling een blikje aan de kant van de weg liggen? Neem het mee en schaam je er niet voor; dat zou degene die het zomaar weggooide moeten doen. Je kan je ook aansluiten bij een actie van mensen die samen opruimen. Op de website van Nederland Schoon staat een handige kaart met initiatieven van burgers die met elkaar opruimen. Er zijn honderden initiatieven in Nederland. Zo kun je meedoen aan een beach cleanup waarbij je tijdens een strandwandeling met elkaar opruimt.
 

Tip 3: Maak er een mindful beweegmoment van

Bewegen is goed voor je gezondheid. Een dagelijkse wandeling van een klein half uur heeft al grote voordelen: je neemt meer zuurstof op, het is goed voor je hart, spieren en botten én voor je brein. Maak dus wat vaker een mindful ommetje of een meditatiewandeling en neem een vuilniszakje mee. Hou je van hardlopen? Dan kun je ook gaan ‘ploggen’. Dat is joggen en opruimen tegelijk. Het woord komt oorspronkelijk uit Zweden waar ‘plocka’ staat voor oppakken.

Tip 4: Durf je uit te spreken

Dit is een lastige, maar soms de enige manier: spreek iemand aan op zijn of haar gedrag. Zie je iemand iets op straat gooien? Probeer er dan op een positieve manier wat van te zeggen. Ook winkels, sportkantines en horecazaken kun je op hun verantwoordelijkheid wijzen. Je kunt het ook melden bij je gemeente of via een app als Buiten Beter.
 

Tip 5: Niet naast de bak

Vooral op zomerse dagen of feestdagen zoals Koningsdag kunnen de openbare prullenbakken overvol zitten. Heel irritant natuurlijk, maar zet je eigen afval er niet naast, want dan kan het ook gaan zwerven. Neem het mee naar huis of gooi het in een andere prullenbak.
 

Tip 6: Voorkomen is beter dan genezen

Dit is misschien wel een van de belangrijkste tips: produceer gewoon zo min mogelijk afval. Neem je eigen waterfles of koffiebeker mee, gebruik herbruikbare boterhamzakjes en doe je picknickmaaltijd in een vershoudbakje.
 

Tip 7: Spaar statiegeld op

Sinds april 2023 zit er ook statiegeld op drankblikjes. Voor een plastic flesje van minder dan een liter ontving je al vijftien cent en dat bedrag krijg je nu ook voor blikjes van bijvoorbeeld frisdrank. Voor grotere plastic flessen krijg je vijfentwintig cent. Vind je plastic flessen of blikjes op straat? Lever ze dan in en stop het geld in een spaarpotje. Dit kan je ook samen met je kinderen of kleinkinderen doen. Zo kunnen ze sparen voor wat extra's en leren ze meteen meer over milieubewust leven. Jong geleerd is oud gedaan!

Foto’s: Jam Willem Doormembal & Stichting De Noordzee