Doe je altijd een schepje witte suiker, of een schepje bruine suiker in je koffie? En als je een cake bakt, welke kleur suiker gebruik je dan? Er zijn genoeg mensen die het verschil niet proeven, maar dat is er wel degelijk. Wat zijn die verschillen dan?
Waar komt suiker vandaan?
Suiker is een natuurlijk product. Het wordt uit twee gewassen gewonnen: suikerbiet en suikerriet. Misschien maar één letter verschil, maar het winningsproces is heel anders.
Uit de wortel van de suikerbiet wordt kristalsuiker gehaald. De suikerbiet is een wortelgewas dat nauw verwant is aan rode biet en snijbiet. De suikerbieten worden dun gesneden om het natuurlijke suikersap eruit te halen. Dit sap wordt gezuiverd en verhit tot een siroop. Daarna kristalliseert de siroop tot kristalsuiker.
Suikerriet
Rietsuiker wordt gewonnen uit het sap van de stengel van suikerriet. Rietsuiker wordt korter gecentrifugeerd (zuiveren, scheiden en drogen door middel van een centrifuge) dan kristalsuiker. Hierdoor blijft een klein beetje donkerbruine stroop (melasse) achter in het suikermengsel.
Die stroop geeft de bruine kleur aan de rietsuiker. Rietsuiker is vaak ook net iets kleveriger dan witte kristalsuiker.
Wereldwijde productie
De meeste rietsuiker wordt geproduceerd in tropische landen zoals Brazilië, India, Paraguay en Thailand. Brazilië is - met 42 procent - zelfs de grootste leverancier van suiker over de hele wereld. Toch is Nederland ook niet vies van suiker: in 2020 produceerde ons land er 1,1 miljoen ton van. Suikerbieten worden namelijk vooral geteeld in koudere klimaten en groeien erg goed op het noordelijk halfrond.
Soorten suiker
Er zijn tientallen soorten suikers te vinden – als je bijvoorbeeld knettersuiker voor lolly’s, smaakjessuiker en bakkerssuiker ook meetelt. De bekende, veelgebruikte suikers zijn kristalsuiker, rietsuiker en basterdsuiker. Maar hoe verschillen deze suikers van elkaar?
Kristalsuiker
Kristalsuiker, ook wel bekend als gewone suiker, witte suiker en tafelsuiker, is de ‘algemene’ suiker. Als er simpelweg ‘suiker’ op een etiket staat, wordt er naar dit soort suiker verwezen. Het is de suiker die je bijvoorbeeld in je thee of koffie gooit. Kristalsuiker is afkomstig uit de wortels van suikerbieten.
Rietsuiker
Rietsuiker uit suikerriet was tot de ontdekking van bietsuiker de enige bron van tafelsuiker. Om specifieker te zijn: het sap van de stengels van deze rietsoort. Dit sap wordt ingekookt, gekristalliseerd, vermalen tot zogenaamd ‘oersuiker’ en gezeefd. Dit proces is vergelijkbaar met die van kristalsuiker, maar heeft iets meer stappen.
Basterdsuiker
Basterdsuiker wordt geproduceerd door fijne kristalsuiker te zeven of te malen en hier karamel of suikerstroop aan toe te voegen. Het tweede onderdeel van het proces geeft basterdsuiker zijn geelbruine kleur.
De naam ‘basterdsuiker’ is een verwijzing naar het feit dat basterd-/bastaardsuiker vroeger een restproduct van kristalsuiker was. Maar ook basterdsuiker is tegenwoordig in witte, lichtbruine en donkerbruine variant te verkrijgen.
Gezonder of niet?
Nu weten we de verschillen tussen kristalsuiker, rietsuiker en basterdsuiker. Kristalsuiker is van nature wit, rietsuiker is bruin vanwege het productieproces en basterdsuiker is bruin dankzij toegevoegde karamel of stroop. Misschien klinkt kristalsuiker hierdoor het gezondst. Maar is dat ook wel het geval?
Suiker blijft suiker
Ondanks de vele soorten suikers en productieprocessen blijven suikers uiteindelijk wat ze zijn: suikers. Rietsuiker bevat iets meer mineralen, maar deze hoeveelheid is zo laag dat dit geen meetbaar verschil maakt.
Geen enkele suiker is het gezondst of het ongezondst. Toch zijn bepaalde suikerbevattende producten een stuk gezonder dan andere, maar dat heeft met de toevoeging van suiker – of juist het gebrek daaraan – te maken.
Producten die van nature suiker bevatten, zijn over het algemeen gezonder dan producten waar suiker aan is toegevoegd. Dat is omdat de tweede groep producten ervoor zorgt dat je meer suiker binnenkrijgt dan je nodig hebt. En dat is schadelijk voor je lichaam.
Smaken verschillen
Of je nou kiest voor kristalsuiker, rietsuiker of basterdsuiker: suiker is suiker. Er zit een heel klein beetje smaakverschil tussen de suikers, maar erg opvallend is het niet. Rietsuiker heeft een iets intensere smaak dan bietsuiker en basterdsuiker smaakt meer naar karamel.
Witte suiker is de welbekende suiker, rietsuiker heeft vaak een iets grovere structuur en basterdsuiker maakt bijvoorbeeld een cake of taart smeuïger vanwege de toevoeging van karamel of stroop aan deze suikersoort.
Maar hoewel het lekkere zoete spul op andere manieren gewonnen wordt en zelfs andere kleuren heeft, blijft het allemaal suiker – en dus even gezond óf ongezond voor je.
Meer van Keuringsdienst van waarde weten?
Schrijf in je voor de nieuwsbrief Groener eten & leven. Al duizenden mensen gingen je voor!
