In Nederland noemen velen patat pas friet als er Vlaams voor staat. Vries- en versvak ligt er vol mee. Dikwijls dikke aardappelschijven, soms met schil, soms ook niet. Maar wat maakt friet nou Vlaams? De Keuringsdienst gaat op bezoek bij onze Zuiderburen en wordt voor zot uitgemaakt.
Nederlandse snackbar met Vlaamse friet
Plak in Nederland Vlaams op friet en je gefrituurde aardappel klinkt ineens een stuk chiquer. Maar wanneer is friet Vlaams en wanneer niet? Is het de bereidingsmethode, de afkomst van de maker of toch de vorm van de friet?
We gaan langs bij een Nederlandse snackbar die friet met Vlaamse stempel verkoopt. Wat blijkt? Zij weten zelf eigenlijk ook niet wat friet Vlaams maakt. Na wat doorvragen blijkt de eigenaar noch de friet Vlaams te zijn.
Op bezoek bij de aardappelhandelaar
Gelukkig vinden we een handelaar in aardappelen die ook Vlaams verkoopt. Niet in Oostende of Gent, maar in ons eigen Purmerend.
Aardappelhandelaar John van der Kroon zegt in de Keuringsdienst van waarde-uitzending: ‘Het is vooral de maatvorm wat de friet Vlaams maakt. Een Vlaamse friet is wat dikker.’ Maar waarom houden Vlamingen van dikke friet?
Op bezoek in Vlaanderen
Het klinkt logisch om het aan Vlamingen te vragen, maar het is nog maar de vraag of de Vlamingen dit net zo logisch vinden.
De Vlaamse frietbakker moet namelijk niks weten van wat wij Vlaamse friet noemen. ‘Er is geen enkele Belgische frituur die je zulke friet zou geven,’ vertelt de eigenaar van een frituurzaak ons.
Bernard Lefèvre, voorzitter van de Belgische Bond van Frituristen zegt: ‘Bij ons is friet vierkant. Jullie Vlaamse friet zijn een soort balken.’
Belgische friet
Van de term Vlaamse friet moeten de Belgen überhaupt niks weten. Het is Belgische friet of niets. De term Vlaamse friet doet namelijk vermoeden dat er ook Waalse friet zou zijn. Maar wat blijkt? Die is er helemaal niet.
Wat Belgische friet zo speciaal maakt is volgens Bernard Lefèvre, voorzitter van de Belgische Bond van Frituristen, vooral de kwaliteit. En dat zijn geen dikke balken of gefrituurde aardappel met de schil er nog aan.
Verschillende soorten aardappelen
De reden dat we in Nederland dikke aardappelstaafjes met schil en al als Vlaams bestempelen heeft vooral met efficiëntie te maken. En dat is overal in terug te zien.
De Belgen gebruiken zelfs andere aardappelen dan de Nederlanders voor hun Vlaamse friet. ‘Het Bintje is minder rendabel, maar maakt wel de beste friet. Nederlanders vinden efficiëntie belangrijker, en kiezen daarom vaak voor de Agria,’ aldus Bernard Lefèvre, voorzitter van de Belgische Bond van Frituristen.
Nederlandse efficiëntie
Nederlandse aardappelhandelaar John van der Kroon zegt dat Nederlanders vooral lange frietjes willen. Dat is één van de redenen waarom hij voor de Agria kiest. ‘‘De Bint groeit hoekiger en wordt lang niet zo groot als de Agria.’
En de reden om de aardappel met schil en al te verkopen begrijpt hij ook wel. ‘Zo behaal je 100 procent rendement. Als je 20 kilo aardappelen hebt, krijg je 20 kilogram friet. Voor friet zonder schil moet je extra werk verrichten: je moet schrappen, het kost meer elektra en water en je zit ook nog eens met extra afval,’ aldus Van der Kroon.
Bernard Lefèvre, voorzitter van de Belgische Bond van Frituristen zegt in de Keuringsdienst van waarde-uitzending: ‘Als je goede friet wilt kun je beter deze kant opkomen, maar ik bewonder jullie efficiëntie.’
Gekookte friet
Voor de Vlaamse kwaliteit moet je volgens Vlamingen niet in Nederland zijn. Dit blijkt ook zodra we een zak verse Vlaamse friet uit de supermarkt kopen. Veel van deze verse friet blijkt voorgekookt. Waarom ze dit doen?
‘Om de houdbaarheid te verlengen,’ aldus voedselmiddelentechnoloog IJsbrand Velzeboer. Vers is het dus niet echt te noemen, en je friet wordt er ook nog eens slap van.
Vlaamse friet is een Nederlands begrip
Maar mag het dan wel Vlaamse friet heten? We vinden een frietverkoper die elke gewenste friet kan maken voor de horeca, nota bene in Zeeuws-Vlaanderen.
Toon Steijaert zegt: ‘De friet die we hier in 13 bij 13 millimeter dik snijden heet in Nederland vaak Vlaamse friet, maar ik verkoop het ook als Bourgondische friet, Steakhouse friet.’
‘Wat kaas voor Nederland is, is friet voor België,’ vertelt een Belgische friturist. Friet is het nationale erfgoed van België. En dat weten Hollandse frietfabrikanten ook.
De term Vlaams is in Nederland dus vooral een marketingmiddel om dikke friet met schil en al te verkopen. Lekker is het misschien wel, maar Vlaams is het zeker niet.
Meer van Keuringsdienst van waarde weten?
Schrijf in je voor de nieuwsbrief Groener eten & leven. Al duizenden mensen gingen je voor!
