Stikstof, strengere mestregels, opkoopregeling – er gebeurt veel in de agrarische sector, en dat blijft niet zonder gevolgen. Pointer onderzoekt het mentale welzijn van boeren en spreekt met de initiatiefnemer van TABOER. ‘Er zijn veel spanningen waar boeren mee moeten omgaan.’
Luisterend oor voor boeren
Piet Boer is namens de stichting Zorg om Boer en Tuinder (ZOB), samen met LTO Noord en ZLTO één van de initiatiefnemers van TABOER, een onafhankelijk loket dat een luisterend oor biedt aan boeren. Hier kunnen boeren hun verhalen kwijt, zorgen uiten en om hulp vragen.
Meerdere factoren spelen een rol bij mentale gezondheid
De ervaring van Piet Boer is dat er meerdere factoren een rol spelen bij de mentale gezondheid. ‘In de agrarische sector werk je vaak in familiebedrijven, waardoor de dynamiek in het gezin en de familie invloed heeft op je mentale gezondheid. Daarnaast is er de druk van het bedrijf zelf: de rendementen zijn laag en de risico's groot. Veel van die risico's kun je zelf moeilijk beïnvloeden, zoals de prijs, omdat je afhankelijk bent van de markt. Je loopt hoge risico's met veel geleend geld en lage marges, wat een dodelijke combinatie kan zijn.’
Bovendien legt Piet Boer uit: ‘Er is altijd een verwevenheid met het gezin. Vroeger werkte iedereen mee, tegenwoordig is dat minder, maar als je altijd aan het werk bent, beïnvloedt dat je gezinsleven. Er is weinig tijd voor ontspanning, wat tot spanningen kan leiden.’
Suïcide komt veel voor in de agrarische sector
‘Uit onderzoek van 113 Zelfmoordpreventie blijkt dat mensen in de agrarische sector, na jongeren, het hoogste risico lopen op suïcide,’ zegt Piet Boer. ‘We weten uit onderzoeken in Engeland en Frankrijk dat boeren een relatief hoog risico op suïcide hebben. Wij schatten dat het in Nederland net zo is. Iedereen kent wel één of meerdere boeren die zichzelf van het leven hebben beroofd of pogingen daartoe hebben gedaan. Dit zegt natuurlijk niet alles, maar zelfdoding of pogingen daartoe zijn extreme uitingen van mentale problemen.'
Stikstofproblematiek speelt grote rol
Piet Boer vertelt dat de stikstofproblematiek een grote rol speelt in de huidige frustraties binnen de sector. ‘Een groot aantal boeren heeft door een fout van de overheid geen geldige milieuvergunning. Veel boeren zeggen dat ze hun bedrijf daardoor niet meer kunnen verkopen, dus zitten deze boeren klem. Dit legt een zware last op hen.’
Dit gebrek aan perspectief geldt ook voor de volgende generatie, benadrukt Piet Boer. ‘Kinderen die graag de boerderij zouden willen overnemen, twijfelen nu of ze dat nog wel willen. Dit zorgt voor nieuwe spanningen.’
‘Boeren kunnen geen keuzes maken en geen alternatieven overwegen omdat hun bedrijf niet meer verhandelbaar is,’ vervolgt Piet Boer. ‘Zelfs als ze naar een andere plek willen of hun bedrijf anders willen inrichten, zijn de opties er niet. Dit alles hangt samen met de geldigheid of ongeldigheid van hun vergunning. Er is duidelijk een gebrek aan toekomstperspectief voor boeren.’
Waar laten we tien miljard liter mest?
We kampen in Nederland plots met een overschot van 300.000 tankwagens vol mest. Verwerken is duur, vergisten kan beperkt. En zo ontstaat er een harde, emotionele strijd om de laatste stukjes grond van Nederland die we kunnen bemesten, tegen hoge kosten. Wie niet meer mee kan doen, gaat ten onder.
Hoe TABOER helpt
Wat gebeurt er als een boer een melding doet bij het loket van TABOER? ‘Als er een telefonische melding binnenkomt, wordt eerst een gesprek gevoerd om te verkennen wat er speelt. In sommige gevallen kan zo'n gesprek al heel erg helpen, omdat het oplucht om hun verhaal te vertellen,’ zegt Piet Boer.
‘In veel gevallen is de volgende stap dat er kosteloos een aantal professionals naar de boer toe gaan om het gesprek te voeren en de situatie verder te analyseren,’ zegt Piet Boer.
Als het meer op het mentale vlak zit, vervolgt Piet Boer: ‘Hebben we ook een aantal professionals vanuit de geestelijke gezondheidszorg die ervaring hebben met de agrarische sector. Het is belangrijk dat deze hulpverleners de sector goed kennen, omdat de drempel om hulp te vragen vaak hoog is, en nog hoger voor maatschappelijke of psychosociale hulp. Anders lopen zulke gesprekken snel vast.’
150 hulpvragen sinds de start
Sinds de start van TABOER zijn er ruim 150 hulpvragen binnengekomen. Wat nu ruim een jaar geleden is. Toch verwacht Piet Boer dat het aantal meldingen gaat toenemen: ‘In periodes dat het heel heftig is, krijg je niet zozeer hulpvragen, want iedereen is bezig om te overleven. Als de situatie dan weer een beetje normaliseert, komen er vaak meer hulpvragen. Dan vragen ze zich af: wil ik dit nog wel en hoe nu verder?’
Denk jij aan zelfdoding? Neem 24/7 gratis en anoniem contact op met 113 Zelfmoordpreventie via 0800-0113 of chat op 113.nl.
Als eerste Pointer nieuws ontvangen?
Schrijf je dan in voor de Pointer nieuwsbrief! Al duizenden mensen gingen je voor.
