Taboe op stress?

‘Jongere generaties spreken steeds beter over kwetsbaarheden', vertelt neurobioloog Brankele Frank, ‘maar het is nog steeds lastig om open over burn-outs te praten. Niemand gaat het vanuit zichzelf opgooien. Het voelt vaak nog als falen.’ 

Juist daarom vindt Frank het belangrijk om het wel over het thema te hebben. Nadat ze zelf een burn-out kreeg, besloot ze daarover het boek Over de Kop te schrijven. Hierin legt ze uit wat er in je hoofd gebeurt bij een burn-out en deelt ze haar eigen ervaringen. 

Frank: ‘Toen ik  tegen de burn-out aanzat, vonden collega’s het lastig om er echt over te beginnen. Ze stuurden een mailtje met de vraag of het goed ging, terwijl ze naast me aan het bureau zaten. Ik antwoordde dat ik gewoon moe was. Ook ik vond het lastig om te delen dat het slecht ging.’ 

Per omgeving verschillend

‘Vroeger hadden mensen inderdaad meer moeite om mentale klachten te erkennen’, benoemt bedrijfsarts Frederieke Schaafsma, ‘ze meldden zich ziek met bijvoorbeeld hoofdpijn of buikpijn. Nu zegt men sneller dat het even te veel is.’ De bijzonder hoogleraar is verbonden aan het Amsterdam UMC en doet onder andere onderzoek naar arbeidsziektes. 

‘Toch kan de openheid over werkstress erg verschillen per sector’, vervolgt Schaafsma. ‘Ik denk dat het bijvoorbeeld in de zorg normaler wordt gevonden om een stressvolle week te hebben. Je ziekmelden vanwege stress komt dan minder voor.’

Wat is normaal?

Als stress de norm is, thuis of op kantoor, is het lastiger om erover te praten. ‘Het bespreken van stress start daarom bij het scheppen van een kader’, legt Schaafsma uit. Wat vinden we op de werkvloer normaal? Welke waarden vinden wij in de vriendengroep belangrijk? ‘Op kantoor is het de taak van de werkgever om daar aandacht aan te besteden.’

Maar die werkgevers kunnen volgens Schaafsma meer hun best doen: ‘Er is vaak te weinig goede uitleg over wat je moet doen als je last hebt van stressklachten. Waar kan je bijvoorbeeld terecht? 

Werknemers weten de bedrijfsarts, vertrouwenspersoon of arbodienst niet altijd te vinden. De rol van communicatie is daarin heel belangrijk.’ Maar ook met collega’s kan je stress onder de aandacht brengen, legt Schaafsma uit: ‘De kans is groot dat meer mensen stress ervaren. Door het samen te benoemen, sta je sterker.’

Stel je open

‘Mensen denken vaak dat ze de enige zijn met stressklachten’, vult Frank aan. ‘De rest lijkt fluitend door het leven te gaan. Dat is natuurlijk niet zo. Iedereen heeft de angst om niet goed genoeg te zijn. Iedereen heeft weleens last van stress. In meer of mindere mate. Door zelf kwetsbaar te zijn over je stressklachten, durven anderen zich ook open te stellen.’ 

Binnen de werkomgeving pleit Frank voor een open discussie tussen collega’s. ‘Als er ruimte is om te vertellen hoe het echt met je gaat, kan dat ook al veel stress wegnemen. Daarbij kan je zo meer inzicht krijgen in elkaars persoonlijkheid en de manier van werken. Niet iedereen werkt namelijk hetzelfde.’

Frank: ‘Neem het verschil tussen extraverte en introverte mensen. De een wil graag brainstormen terwijl de ander eerst in stilte alles op een rijtje wil zetten. Als je dat al weet, kan je je daarop afstemmen. Je voorkomt dat de samenwerking te stressvol wordt.’