Vier verschillende categorieën 

Kippen zijn met recht topatleten: ze zijn erop gefokt om zo min mogelijk te eten en zoveel mogelijk eieren te leggen. Maar de ene kip is de andere niet. Daarom kun je kippeneieren in grote lijnen in vier verschillende categorieën opdelen. De kippen leven hierbij als volgt: 

• Scharreleieren: De kippen leven in een schuur en mogen deze niet uit. Van alle kippen hebben ze de minste ruimte. 
• Scharrel plus (zoals bijvoorbeeld Rondeel eieren, Kipster en Oerei): De boer doet net wat meer voor duurzaamheid en dierenwelzijn. Bovendien kunnen de kippetjes buiten luchten. 
• Vrije uitloop: De kippen lopen buiten rond en hebben allemaal zo’n 4 vierkante meter ruimte beschikbaar. 
• Biologisch: Naast dat deze kippen buiten rondlopen, genieten ze ook nog eens van biologisch voer. 

Smaakverschil in eieren? 

Smaken al die soorten eieren eigenlijk ook anders? Legkip onderzoeker Thea van Niekerk legt het in Alles op tafel uit: ‘De smaak van een ei wordt bepaald door wat de kip te eten krijgt. Daar zitten wel wat verschillen in, maar niet zodanig dat je het kunt proeven.’  

Als de smaak niet uitmaakt, dan zijn er nog een aantal overwegingen waar je de keuze voor een ei op kan baseren. Duurzaamheid, dierenwelzijn en prijs. Hoe scoren de verschillende soorten eieren hierop? 

Verschil in dierenwelzijn 

Legkip expert Thea van Niekerk beoordeelt de verschillende soorten kippeneieren als eerste op basis van het beste dierenwelzijn. De volgorde is hier van best naar minst goed. 

10/10 voor biologische kippen. Deze kippen kunnen naar buiten en een wormpje eten. Maar ook binnen is er meer ruimte dan bij scharrelkippen. Van Niekerk: ‘Vaak zijn het ook kleinere groepen dieren. Dat is voor de kippen – dat weten we overigens niet zeker, maar het is wel waarschijnlijk – wat prettiger.’ 

Kippetjes zonder schuilplek 

Terwijl het dierenwelzijn bij scharrel plus kippen 8/10 scoort, krijgen vrije uitloopkippen maar 6/10. Hoe kan het dat vrije uitloopkippen, die vrij buiten rond kunnen lopen, minder hoog scoren?  

Thea van Niekerk: ‘Bij vrije uitloop is het risico op ziektes groter en zijn er predatoren aanwezig, zoals vossen en buizerds.' Dat is bij scharrel plus wel anders: roofdieren kunnen deze kippen niet bereiken en ziektes zijn beter controleerbaar. Wel hebben scharrel plus kippen nog steeds de mogelijkheid om buiten te lopen. 

Het soort buitengebied heeft ook te maken met de welzijnsscore. ‘Biologische bedrijven hebben een uitloop die meer op kippen is ingericht,’ legt Van Niekerk uit. ‘Daar staan afdakjes, struiken en bomen, waardoor kippen sneller kunnen schuilen. Hierdoor voelen ze zich veilig en gaan ze sneller naar buiten. Bij gewone vrije uitloop is er minder beschutting, dus blijven de kippen meer binnen.’ 

Scharrelkippen bungelen onderaan de lijst met een score van 4/10. Van Niekerk licht hierbij toe: ‘Ondanks dat deze score een stuk lager is dan bij biologische kippen, hebben alle kippen in Nederland een bepaald basisniveau aan welzijn. En dat ligt vast in de wet.’ 

Andere score in duurzaamheid 

Bij duurzaamheid scoort er een andere categorie kippeneieren het hoogst: de scharrel plus met 8/10. Van Niekerk: ‘Deze categorie kippenboeren vinden duurzaamheid extra belangrijk en doen daar iets extra’s voor. Denk aan zonnepanelen, extra droging van de mest (om ammoniak-uitstoot tegen te gaan, red.), het afvangen van stof vanuit de stal, en ook het hergebruik van afval van de mens, zoals de broodindustrie.’ 

Bij de biologische kippen is de score op duurzaamheid 6/10. Voor de vrije uitloop en de scharrelkip ligt de score lager met 4/10. Dit is te wijten aan het grote verschil in boeren die tot deze categorie horen. Sommige boeren zetten veel duurzame oplossingen in, maar er zijn ook bedrijven die hun mest niet drogen. Hierdoor gaat de algemene score omlaag. 

Beste prijs en beschikbaarheid? 

In Alles op tafel is presentator Marijn Frank met stomheid geslagen als ze kijkt naar de eieren met de beste prijs. ‘Ik had verwacht dat de meest simpele scharreleieren het goedkoopst zouden zijn. Ik ben helemaal verbaasd dat de scharrel plus-eieren goedkoper zijn.’ Waar scharreleieren een 6/10 scoren, behalen scharrel plus-eieren een 8/10 en zijn ze daarmee voordeliger geprijsd en beter beschikbaar. 

Hoe dat kan? Legkip expert Van Niekerk: ‘Dat geeft aan dat de kosten om een ei te produceren zich lang niet altijd weerspiegelen in de prijs. De supermarkten hebben veel invloed op de prijs.’ 

Toch zie je dit kostenverschil wel bij de biologische eieren: daar betaal je met een score van 2/10 het meeste voor tegen een lagere beschikbaarheid. De vrije uitloopeieren zitten hier tussenin met een score van 6/10. 

Alle factoren gecombineerd 

Gaat het je vooral om dierenwelzijn, dan komen de biologische eieren als beste keuze uit de bus. 

Wil je bij het kopen van je eitjes letten op zowel duurzaamheid, dierenwelzijn én prijs? Dan blijkt het scharrel plus-ei de meest aanlokkelijke keuze. Presentator Marijn Frank: ‘Mijn vooroordeel was dat een echt duurzamer geproduceerd ei dat diervriendelijker is, meteen ook een stuk meer zou kosten. Maar dat klopt dus niet.’  

Wat merkt de producent van dit soort eieren hiervan? Van Niekerk: ‘Het kost de pluimveehouder wel meer, want die moet veel meer maatregelen in zijn stal treffen. Alleen worden de eieren in de winkel uiteindelijk niet voor een hogere prijs weggezet.’ 

Alles op tafel kijken

Het recept: een kleurrijke kas met keuken, gastvrouw Marijn Frank, chef-kok Ramon Brugman én een boodschappentas vol vragen. Samen met verslaggevers Anna Gimbrère en Maarten Remmers wordt in Alles op tafel de werkelijkheid achter ons dagelijks voedsel ontrafeld. Hoe maak je als consument de beste keuze voor jezelf, de wereld en je portemonnee? Lees hier meer over Alles op tafel.

Alles op tafel wordt geproduceerd door Dahl TV in samenwerking met KRO-NCRV. Vanaf maandag 15 juli wekelijks te zien rond 19.55 uur bij KRO-NCRV op NPO 2 en NPO Start.